Normaal gesproken bepaalt een voedselmerk alles voor de consument: van productie tot verpakking. Vervolgens beslissen wij alleen maar of we het product kopen of niet. De initiatiefnemers van Onze Markt willen dat omdraaien. Zij willen dat de consument meer invloed krijgt op de producten die in de schappen van de supermarkt liggen. “Als de meerderheid van de consumenten aangeeft dat het product biologisch geteeld moet worden, dan gebeurt dat bij ons merk ook,” zegt Simon Schilt, één van de oprichters. HetkanWEL sprak met hem over deze vernieuwende kijk op de voedselindustrie.
C’est qui le patron ?!
“Het idee voor Onze Markt komt van het Franse initiatief C’est qui le patron ?! dat in 2016 werd opgericht door Nicolas Chabanne. In dat jaar speelde de melkcrisis: door de extreem lage prijzen kwamen de boeren in het nauw. Nicolas vroeg zich af hoeveel het de consument zou kosten als de boer een eerlijke prijs voor de melk zou krijgen. Dat bleek maar 10 cent extra te zijn per literpak. Hij kon zich niet voorstellen dat mensen niet bereid waren dat te betalen en besloot het de consument zelf te vragen. Hij kreeg duizenden positieve reacties binnen.”
“Dat leidde tot de oprichting van het merk C’est qui le patron ?! (Wie is hier de baas ?!). Daarmee verkocht hij in eerste instantie melk tegen een eerlijke prijs in kleine supermarkten, maar al gauw kwamen daar ook andere producten bij en haakten de grotere supermarkten ook aan. Inmiddels is het concept uitgebreid naar acht andere Europese landen, zoals Duitsland, waar het een groot succes is. De consument beslist niet alleen mee over de prijs van een product, maar ook over zaken als het productieproces en de verpakkingen.”
Onze Markt
“Wij dachten in 2020: dit willen wij hier ook. Met dit concept pak je namelijk grote thema’s tegelijk aan, zoals transparantie, een eerlijke prijs, voedselverspilling en plastic verpakkingen. Je geeft de consument invloed vanuit het idee dat iedereen alleen maar beter wil. En dus namen we contact op met de initiatiefnemers in Frankrijk en kregen we een licentie. Daar hoefden we niet voor te betalen, maar we moesten wel beloven dat we volgens de principes van het bedrijf handelen. Dat betekent bijvoorbeeld volledige transparantie ten opzichte van de consument.”
Aardappelbergen
“In Nederland beginnen we niet met melk, maar met aardappels. Het is een oer-Hollands product en we merkten bovendien dat er hele aardappelbergen ontstonden omdat de horeca dicht was. Dat illustreert meteen de precaire situatie van de boer: als de afnemer zegt ‘ik hoef niet meer’, zit de boer met de gebakken peren. Maar ook als de prijzen kelderen, is de boer de dupe en niet de rest van de keten. Er ligt bovendien veel druk op de boer om grote hoeveelheden te produceren, mede omdat ze maar 30 cent per kilo krijgen. Wij betalen daar als consument 1.50 € voor, dat is toch gek.”
De consument bepaalt
“We willen met de hele keten samenwerken, van boer tot supermarkt, maar we stellen de consument centraal, want dat is tenslotte de eindgebruiker. Nu is de consument nog afhankelijk van het aanbod: je kan niet vragen naar plasticvrije producten als dat niet wordt aangeboden. Wij willen daar verandering in aanbrengen door consumenten voor de lancering van een nieuw product te laten stemmen. Zo worden ze eigenlijk prosument (producent én consument).”
“De kracht van de beweging zit in de hoeveelheid stemmen en dat iedere stem telt. Daarom willen we er 10.000 per product verzamelen. Dat is ambitieus, want we hebben er nu net iets meer dan 400, maar we hebben nog tot begin april, want dan gaan de aardappelen gepoot worden. We stellen de consumenten vragen over teeltmethodes, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, een eerlijke prijs voor de boer, het type aardappel, of die gewassen moet zijn of niet en hoe belangrijk de vorm en grootte is. Nu verdwijnen er namelijk heel veel aardappelen als reststroom naar het veevoer, omdat ze plekjes hebben bijvoorbeeld.”
Wat vind jij van het idee van Onze Markt? Zou jij als consument graag invloed willen hebben over de producten in het schap van de supermarkt? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten. Je kan je ook aanmelden voor Onze Markt en een stem uitbrengen over hun producten. Dat kan hier.
Foto: initiatiefnemers Onze Markt v.l.n.r. Hester Schilt, Minne Baukema en Simon Schilt.
