HKW test: de lekkerste havermelk in je cappuccino

Het heeft even geduurd, maar tegenwoordig kun je in veel delen van Nederland een heerlijke cappuccino met plantaardige melk drinken. In de Randstad wordt zelfs gesproken over de havermelkelite, maar dat terzijde, want zeg nou zelf, een koffie zonder dierenleed en met een kleine ecologische footprint is toch ook veel lekkerder? Ik drink havermelk, omdat ik de smaak lekker vind en het de duurzaamste keuze is, maar welk merk is het lekkerste? Ik testte 6 merken, zet mijn favorieten voor je op een rij en ben benieuwd waar jij voor kiest.  

Een koffie zonder dierenleed

Een dag zonder koffie, is een dag niet geleefd. Althans in mijn geval. Ik vind niets fijner dan ‘s ochtends vroeg even rustig een kop koffie te drinken en de krant te lezen (of scannen want zo veel tijd heb ik nou ook weer niet), voordat ik me in de hectiek van de dag stort. Vroeger dronk ik mijn cappuccino met koeienmelk. Tot ik moeder werd en mijn knieën begonnen te knikken bij elke vorm van leed op de wereld. Ik at al geen koeien, maar toen ik doorkreeg dat koeien altijd zwanger moesten zijn om melk te kunnen geven, meteen afscheid moesten nemen van hun baby’s en dat een groot deel van die baby’s vrij snel op de slachtbank eindigden, brak mijn moederhart. Daar wilde ik echt niet meer aan meewerken, dus stapte ik over op sojamelk.

Mooi schuim

Qua smaak moest ik aan die sojamelk best wennen, maar het schuimde geweldig. Ik vond alleen de ‘zonder suiker’ versie echt niet lekker, dus ik kreeg meer suiker binnen dan goed voor me was. Havermelk vond ik toen niet zo’n succes, omdat het alleen in een super biologische variant te koop was bij de natuurwinkel en maar niet wilde schuimen. Tot er barista-versies op de markt kwam, die gewoon te koop waren in de supermarkt. Toen stapte ik over. 

De barista-versie van havermelk schuimt niet zomaar, maar omdat er additieven aan worden toegevoegd, zoals de zuurteregelaars dikaliumfosfaat en extra vetten (koolzaadolie of zonnebloemolie). Hierdoor blijft het schuim stevig en valt het niet te snel uit elkaar. De barista-versies zijn niet te krijgen in een biologische variant en havermelk bevat – in general, dus niet alleen de barista versie – vaak meer calorieën dan bijvoorbeeld amandelmelk.

Waarom havermelk

Havermelk is een plantaardig alternatief voor koeienmelk. Dat is per definitie al positief, want de uitstoot van een koffie met havermelk is vele malen lager dan die van een koffie met koeienmelk. Daarnaast bevat havermelk eiwitten, vezels, vitamines en mineralen. Een deel van deze voedingsstoffen blijft achter in de pulp die ontstaat bij het maken van de melk, maar ondanks dat bevat de melk vitamine B en wordt vaak verrijkt met vitamine A, D, calcium en ijzer. Tot zover de achtergrond. Nu de test.

De test

Ik begon mijn testperiode een paar weken geleden in de supermarkt waar ik 6 verschillende merken kocht. Barista en ‘normale’ versies. Van huismerk tot A-merk. Voor dat laatste waren ze allemaal geschikt., maar het ging me om de cappuccino. Welk merk kwam het beste uit de test?   

Barista versie: smaak, schuim en prijs

Oatly Barista versie (2,12 euro 1L)
Ingrediënten: water, haver 10%, koolzaadolie, zuurteregelaar dikaliumfosfaat), mineralen (calciumcarbonaat, kaliumjodide), zout, vitaminen (D2, riboflavine, B12)

Smaak: De barista versie van Oatly is gewoon goed en lekker en – wat ik zie – ook het meest gebruikt in de horeca. Dat komt denk ik niet alleen door de smaak, maar ook omdat het een leuk merk is en een ‘mooie’ verpakking heeft. De melk schuimt heel gemakkelijk en blijft ook ‘lang’ goed. Dus als je je koffie even vergeet, heb je niet na 2 minuten een ingezakte cappuccino.

Friesche vlag havermelk (2,32 euro 1L)
Ingrediënten: 13% haver, Raapzaadolie, calciumcarbonaat, zuurteregelaar: dikaliumfosfaat, zeezout, vitamine B2, B12 en D.

Smaak: De grote verrassing van deze test vond ik de havermelk van Friesche vlag. Ik associeerde Friesche vlag altijd met de koffiemelk van mijn oma. Je weet wel uit zo’n klein glazen flesje, maar ik was blij verrast dat ze met de tijd zijn meegegaan. De smaak was lekker – er zit ook het meeste haver in (13%). Daarnaast is het schuim lekker vol.

Alpro Barista (2,45 euro 1L)
Ingrediënten: haver, water, zonnebloemolie, chicoreivezel, erwteneiwit, zuurteregelaar (kaliumfosfaten), calciumcarbonaat, zeezout, stabilisator (gellangom), vitaminen (B2, B12, D2)

Smaak: Ook de smaak van de Alpro barista versie is goed. Zoals ik al eerder schreef, stapte ik een tijd geleden over van Alpro sojamelk in mijn koffie naar havermelk en dan zou het logisch zijn dat ik Alpro zou kopen. Dat doe ik alleen niet, omdat ik met de opkomst van Oatly zo enthousiast werd van hun vormgeving. Toch ga ik wel weer afwisselen, want deze melk schuimt lekker en de smaak is zacht. Het enige dat me net opviel, was dat er aan deze melk als enige nog een extra stabilisator is toegevoegd.

AH Barista haver (3,10 euro 1L, te koop als 0,5L)
Ingrediënten: water, 10% haver, raapolie, zuurteregelaar (kaliumdifosfaat [E340)]), calciumcarbonaat, zout, calciumfosfaat, stabilisator (hydroxypropylmethylcellulose [E464]), vitaminen (B2, foliumzuur D2, B12).

Smaak: De barista versie van AH schuimt goed en smaakt prima, maar de prijs is wel even schrikken. Vooral voor een huismerk.

Reguliere versie: goede smaak geen schuim

De smaak van de havermelk van AH en Jumbo is gewoon goed in je koffie, maar – zoals bekend – schuimt deze niet. Ik heb het voor de zekerheid op allerlei manieren geprobeerd, maar zonder succes. Voor je koffie dus minder ‘lekker’, omdat het schuim je cappuccino maakt. Maar voor alle andere toepassingen helemaal prima. Ik zet voor de zekerheid even de ingrediënten en prijs voor je op een rij.

Oatly biologische versie (2,18 euro 1L)
Ingrediënten: water, haver* 10%, zeezout. Het motto is wow no cow en ik moet zeggen het beperkte aantal ingrediënten vind ik ook wel wow.

Havermelk van Jumbo (1,49 euro 1L)
Ingrediënten: water; haver 10%; raapzaadolie; mineralen: calciumcarbonaat en calciumzouten van orthofosforzuur; zout; vitaminen: riboflavine (B2), B12 en D2.

Havermelk van AH Huismerk (1,59 euro 1L)
Ingrediënten: water, 7% haver, zonnebloemolie, calcium, zout, zuurteregelaar (kaliumfosfaat [E340]), stabilisator (gellangom [E418]), vitaminen (B12, D2).

Nog even over de prijs

Ik kan er niets aan doen, maar ik word toch een beetje sacherijnig van de prijzen van havermelk. Hoe kunnen we mensen nou overtuigen om vaker plantaardig gaan eten, als de prijs van een pak houdbare havermelk twee keer zo duur is als een pak houdbare koeienmelk? Terwijl koeienmelk zo veel duurder zou moeten zijn, omdat het een product is van een levend dier en boeren vaak verlies maken op de melk.

We betalen dus voor de marketing en het feit dat de volumes kleiner zijn, maar dan nog vind ik het prijsverschil veel te groot. Vooral voor de barista versie en helemaal die van een huismerk. Oatly heeft een nieuw merk gebouwd en mensen gemotiveerd om over te schakelen op een ander soort melk in de koffie. Daar is wel wat overtuigingskracht (lees marketinggeld) voor nodig. Van AH zou ik verwachten dat zij de prijs van een huismerk barista havermelk juist een stuk lager maken dan van de A-merken om de verkoop te stimuleren, maa ook om een signaal af te geven dat ze duurzaamheid belangrijk vinden. Als iemand me kan uitleggen waarom dat niet zo is, hoor ik het graag.

Sommige horecabedrijven, zoals YB of Coffee Company doen dat wel. Daar is plantaardige melk dezelfde prijs als gewone melk en zo maken ze een einde aan de havermelkelite en helpen ze om plantaardige alternatieven mainstream te maken.

En dan “trommelgeroffel” mijn persoonlijke top 3, gebaseerd op de smaak, het schuim en de prijs.

Mijn top 3 prijs/kwaliteit

1. Oatly Barista versie (2,12 euro 1L)
2. Friesche vlag havermelk (2,32 euro 1L)
3. Alpro Barista (2,45 euro 1L)

Wat vind jij? Ben je het met me eens? Laat het weten in een reactie.
En wil je je eigen (hele goedkope) havermelk maken? Lees dan hier mijn andere blog.