Een Herenboerderij is een duurzame, kleinschalige boerderij die eigendom is van een coöperatie waarvan ongeveer 200 huishoudens lid zijn. Zij pachten samen een stuk land en nemen een boer in dienst die werkt met respect voor dieren en de natuur. Zo kunnen mensen zonder ervaring en ruimte toch genieten van duurzame, lokale en verse groente, fruit, vlees en eieren van hun eigen boerderij.
Wij waren wel benieuwd hoe dat precies werkt. Daarom interviewden we Douwe Korting van Stichting Herenboeren Nederland over dit bijzondere concept.
Een Herenboerderij
De eerste, en op dit moment enige, Herenboerderij van Nederland staat op het 100 hectare omvattende landgoed Wilhelminapark in Boxtel waar de coöperatie een kleine 20 hectare grond pacht. Douwe Korting vertelt enthousiast:
“Op de eerste Herenboerderij hebben maximaal 200 huishoudens een boer in dienst die zo duurzaam mogelijk het voedsel produceert dat zij willen eten. Het is dus vraaggestuurd en gaat verspilling tegen. Op een Herenboerderij kunnen aardappelen en allerlei soorten groenten en fruit worden verbouwd.”
“Verder lopen er runderen en varkens rond voor het vlees en kippen voor vlees en eieren. Daarnaast is het houden van bijen mogelijk. Ook de productie van al het voer voor de dieren vindt idealiter plaats op de boerderij. Een draaiende Herenboerderij voorziet in ongeveer 60% van de wekelijkse behoefte aan voedsel.”
Een kleinschalige boerderij
Wij vroegen ons af wat het verschil is tussen een Herenboerderij en een reguliere boerderij. Douwe Korting licht toe:
“Het grote verschil is de kleinschaligheid en de grote diversiteit aan teelten en dieren. Verder zul je op de Herenboerderij geen stallen aantreffen. De runderen lopen het hele jaar buiten rond, net als de kippen. Al hebben die wel een plek waar ze droog kunnen zitten en hun eieren kunnen leggen.”
“De varkens, van nature bosdieren, verblijven in half ingegraven hutten of ze scharrelen door het bos of de weides. Als je ze daar niet ziet, liggen ze wellicht in de modderpoel om de hoek. De teelt van tientallen soorten groenten is ook kleinschalig want er hoeven ‘slechts’ 500 mensen (200 huishoudens) van te eten.”
Begin je eigen Herenboerderij
Stichting Herenboeren Nederland ondersteunt geïnteresseerden bij de ontwikkeling van een Herenboerderij en beschikt over een gedetailleerd stappenplan. Douwe Korting:
“De eerste belangrijke stap is de oprichting van een kartrekkersgroep. Wat daarna volgt is het interesseren van voldoende mensen die willen investeren in de boerderij, het oprichten van een coöperatie en het vinden van een passende locatie en een geschikte boer.”
“Daarna wordt de boerderij ontwikkeld waarna hij in gebruik kan worden genomen. De inschatting van Herenboeren Nederland is dat er gemiddeld twee jaar zit tussen het eerste idee in een dorp of stad, en de eerste oogst. Veel meer informatie over de te doorlopen stappen vind je op onze site. Verder is het misschien wel goed om te weten dat er op dit moment in Breda, Rotterdam, Utrecht en Weert al mensen actief zijn om daar een Herenboerderij op te richten.”
De kosten van een Herenboerderij
Een huishouden dat lid wil worden, betaalt eenmalig 2000 euro, alleenstaanden 1000. Als 200 huishoudens dat doen is er 400.000 euro aan startkapitaal. Hiermee kan de boerderij worden ontworpen en ingericht. Douwe Korting licht toe:
“De jaarlijkse kosten voor de productie van voedsel worden samen opgebracht. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan het salaris van de boer, zaad- en plantgoed, energiekosten en de eventuele aankoop van voer voor de dieren enzovoorts.”
“Elke ‘mond’ betaalt circa 10 euro per week. In ruil daarvoor krijgt hij/zij wekelijks te eten: groenten, fruit en aardappelen, vlees(waren) van varkens, runderen en kippen en eieren van hoge kwaliteit. Maar ook honing, jam, sap e.d. behoren tot de mogelijkheid.”
“Tot slot krijgen de Herenboeren er ook een rijk gevoel, een waardevol sociaal netwerk en veel plezier voor terug. Dat is niet in euro’s uit te drukken.”
De toekomst van Herenboeren
De droom van Stichting Herenboeren Nederland is dat er uiteindelijk een groot netwerk van allerlei lokale Herenboerderijen ontstaat. Douwe Korting vertelt:
“Herenboeren willen de kennis die ze met anderen opdoen op het gebied van natuurinclusieve landbouw, ontsluiten en verder brengen. We hopen anderen, zowel Herenboeren als meer gangbare ondernemers, te inspireren. Daarnaast willen we bijdragen aan (wetenschappelijke) kennis over duurzame landbouw.”
“De eerder deze maand getekende Green Deal is hiervoor een eerste belangrijke stap. De komende jaren wordt de Herenboerderij in Boxtel intensief onderzocht door wetenschappers van verschillende universiteiten en andere kennisinstellingen.”
Wil jij meer weten over de Herenboerderij of er zelf een keer een kijkje nemen? Kijk dan eens op de site en Facebookpagina. Hier worden regelmatig rondwandelingen op aangekondigd. De eerstvolgende twee vinden plaats in april. Meer informatie over hoe je zelf een Herenboerderij begint kan je hier vinden.
