Ik was deze zomer op vakantie in de natuur van het Zuiden van Europa waar de hitte ons behoorlijk in z’n greep hield. De temperatuur piepte ’s ochtends vroeg al boven de 30 graden uit en kwam ’s nachts nauwelijks onder de 27. Het was zaak om ramen en deuren tegen elkaar open te zetten en te hopen op dat zuchtje wind dat bij vlagen vanuit zee door de kamer trok. ’s Nachts haalde ik een koude fles water uit de koelkast om in bed te leggen, zoals ik in de winter vaak met een kruik slaap.
Wandelen door de natuur
We stonden voor dag en dauw op om in relatieve koelte door de heuvels langs de kust te wandelen. We roken de subtiele geuren van wilde tijm, jasmijn en dennenbomen en luisterden naar het onophoudelijke en oorverdovende gezoem van de cicaden. We moesten schreeuwen om onszelf verstaanbaar te maken boven hun gezang, dat soms zo schel was dat ik me af vroeg of het kon leiden tot gehoorschade. Ik zocht het op na onze wandeling en ja: dat kan.
Beestjes
We kwamen niemand tegen tijdens onze tocht over kronkelige paadjes, behalve beestjes. Hagedissen die voor ons uit zigzagden over het pad. Libellen die in paren achter elkaar aan dansten in de lucht. Torren, die over geen enkele coördinatie leken te beschikken en regelmatig tegen ons aanbotsten in hun vlucht. Mieren die in colonne over de grond marcheerden. En zwaluwen die door de lucht scheerden. Ik zag, ik rook, ik hoorde en ik was gelukkig.
Gelukkig en ontspannen dankzij de natuur
Het was de natuur die me ontspannen en gelukkig maakte. Het minutenlang kijken naar een hagedis, een lichte windvlaag over mijn wangen, het ruisen van de zee, de structuur van een boomstam onder mijn hand, het opwaaiend stof, het knerpen van steentjes en dennennaalden onder mijn voeten. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de natuur een rustgevend en zelfs helend effect op ons heeft. Dit is waarom:
1.Betere luchtkwaliteit
Bepaalde ziektebeelden komen minder vaak voor bij mensen die in de natuur wonen of veel in de natuur zijn. Dat komt, omdat planten en bomen vaak voor een betere luchtkwaliteit zorgen. Bovendien krijg je meer vitamine D binnen als je veel buiten bent. “Als je genoeg natuur hebt in de samenleving en mensen meer naar buiten kunnen, betaalt zich dat terug. We worden gezonder, productiever, creatiever en blijer van buiten zijn,” zei Koen Arts tijdens een interview met HetkanWEL. Hij woonde samen met zijn vrouw een jaar lang voor de helft van de tijd buiten en schreef daar het boek Wild Jaar over.
2. De natuur werkt vertragend
De stad biedt een overdaad aan prikkels: er is altijd verkeer, geluid, licht, mensen. Je moet continu alert zijn en opletten en dat brengt de nodige spanning met zich mee. In de natuur kunnen we dat loslaten en ontspannen. Toen ik eerder deze maand een paar dagen in een natuurhuisje in Drenthe logeerde, merkte ik dit zelf. Ik werd vroeg wakker en dacht dat de vriendin met wie ik was een filmpje aan het kijken was op haar telefoon, maar het geluid wat ik hoorde was een oorverdovend concert van merels en andere vogels. Toen ik me dit realiseerde, ontspande mijn lijf meteen.
3. De kleur groen heeft een helend effect
Toegegeven: de natuur is lang niet altijd groen. Zeker niet in het van hitte zinderende Zuiden. Maar groen (of de natuur) heeft een helend effect, zo bleek onder andere uit onderzoek van University of California (2002). Ziekenhuispatiënten die een groen uitzicht hadden bleken sneller te genezen dan patiënten die dat niet hadden. Dit jaar toonde ook onderzoek van West Virginia University aan dat natuur binnen de ziekenhuismuren er voor zorgt dat patiënten, bezoekers en zorgmedewerkers minder stress ervaren. Een serie als Grey’s Anatomy speelt hier slim op in met de introductie van de ‘plant room’, een kamer vol planten bedoeld om stress en spanning te verminderen en de bloeddruk te verlagen.
4. De ruisende stilte
Niet alleen groen, maar ook blauw heeft een kalmerend effect op ons brein. Die kleur komt nou eenmaal het meest voor op onze planeet (water en lucht) wat voor een gevoel van herkenning zorgt. Maar bij water speelt er meer: met name het geluid van het kabbelen van een beekje of het ruisen van de zee brengt ons in een ontspannen toestand. Het kijken en luisteren naar de golven heeft een meditatieve werking en kan helpen bij de aanpak van slaapproblemen of angststoornissen. Het is niet voor niks dat artsen in de Victoriaanse tijd de zee (of de zeelucht) al voorschreven als medicijn, net zoals Schotse artsen sinds 2018 ‘de natuur’ officieel als medicijn mogen voorschrijven tegen bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk, stress, angst en hartziekten.
5. Natuur stimuleert de concentratie en verhoogt creativiteit
In Japan doen ze al langer onderzoek naar de effecten van het zogenaamde bosbaden. Hierbij loop je met volle aandacht voor alle details heel traag door een bos (dus niet met die beruchte zevenmijlslaarzen waar ik het eerder deze maand over had). Deze vorm van ‘bosgeneeskunde’ versterkt niet alleen je immuunsysteem, maar het versterkt ook je concentratie en verhoogt je creativiteit. Dat bleek ook uit onderzoek van de University of Melbourne (2015) waarin deelnemers maar naar groen hoefden te kijken om een saaie taak beter uit te voeren. In die zin kan uitzicht op een groene muur of een mooie foto van de natuur al een positief effect hebben.
