Hoe groen is groene zeep eigenlijk?

Een leuk artikel over hoe groene zeep al ruim 120 jaar geleden de trend zette voor puur natuurlijke zeep en hoe dat zo langzamerhand de norm wordt bij de milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen van nu. Dat was mijn idee. Maar al snel werd het lastig om te bepalen wat die natuurlijke ingrediënten nu precies zijn, waar ze vandaan komen en of ze ook echt beter zijn voor het milieu. Verdorie, moet ik hier nou de Teun van de Keuken van de zeep uit gaan hangen?

Hoe duurzaam is groene zeep?

Allereerst toch maar het origineel: groene zeep. Op de website van Driehoek, het merk waaronder het origineel nog steeds te koop is, staat te lezen dat groene zeep werd gemaakt door salpeterzuur en jodium uit het afvalwater te halen van schepen die chilisalpeter aanvoerden. Dat is nog eens duurzaam recyclen. En dat in 18-nog wat! Als er een chemicus meeleest, dan hoop ik dat die kan uitleggen of je dan al zeep hebt, maar ik denk het niet. Na wat verder zoeken komt hennepolie om de hoek kijken. Dat zou verantwoordelijk zijn voor de groene kleur en een bijproduct van de productie van henneptouw dat destijds op grote schaal plaatsvond. Ook duurzaam, als je het mij vraagt. Naar verluidt wordt het tegenwoordig van andere oliën gemaakt mogelijk sojaolie of koolzaadolie. Driehoek claimt: Geen minerale olie of petrochemische ingrediënten die veelal in schoonmaakmiddelen worden gebruikt, maar 100% puur natuur, voor 99% biologisch afbreekbaar.

‘Groene’ zeep van nu

En in dit geval bedoel ik niet de kleur, tegenwoordig staat groen voor ‘goed voor het milieu’. Dat het oude groene zeep nog bestaat heeft het vast te danken aan de goede schoonmaakkwaliteit en de vertrouwdheid van het merk bij je oma en mogelijk moeder. Aan concurrenten geen gebrek, want allerlei allesreinigers gebaseerd op uit aardolie gewonnen spul hebben in die lange tijd van bestaan de schoonmaakmarkt overspoeld. De afgelopen jaren zijn, dankzij meer bewustzijn over -en zorg om- het milieu ook steeds meer ‘groene’ zepen bijgekomen in het schap van de supermarkt. Ecover is een bekend voorbeeld van zo’n merk. Voor hun schoonmaakproducten maken ze gebruik van ‘planten, afval en biologische processen’, dat klinkt me bekend in de oren. Een ander bekend voorbeeld is Seepje, dat 99% natuurlijke wasmiddel wordt gemaakt van de schillen van Sapindus mukorossi vruchten uit het Himalaya gebergte. ‘De schillen van deze vruchten bevatten een natuurlijke vorm van zeep’, aldus Seepje. Klinkt allemaal heel natuurlijk als je het mij vraagt.

Beter voor het milieu

Voor een leek als mijzelf klinkt ‘natuurlijke ingrediënten’ en ‘geen minerale olie of petrochemische ingrediënten’ als prima in de oren. Dat moet wel beter zijn voor het milieu…toch? Ik heb het even opgezocht bij mensen die er echt verstand van hebben, Milieu Centraal. Zij schrijven op hun site: “Het is niet te zeggen of een schoonmaakmiddel op basis van plantaardige grondstoffen beter is voor het milieu dan een product op basis van aardolie. Hetzelfde geldt voor zeep. Gebruik van verschillende grondstoffen veroorzaakt namelijk verschillende soorten milieubelasting”. Met andere woorden, je moet ook kijken naar welke natuurlijke ingrediënten er in zitten, waar die vandaan komen en hoe die verbouwd worden. Om maar een paar dingen te noemen. Dat is voor mij als consument onbegonnen werk. Maar ik wil graag een beetje vriendelijk voor de aarde zijn, ook als ik schoonmaak. Hoe dan?

Waar kun je op letten?

Om toch een verantwoorde keuze te maken bestaan er keurmerken. “Die stellen hoge eisen aan de producten. EU Ecolabel, Nordic Ecolabel, Ecocert en Ecogarantie zijn het strengst”, aldus Milieu Centraal. Het is op sommige verpakkingen even zoeken. Men is niet altijd verplicht om een logo te gebruiken, dus soms staat het er alleen in tekst op. Heb je een middel met zo’n keurmerk in huis gehaald, dan ben je er nog niet. Gebruik niet meer van het middel dan nodig is, het moet er bij de waterzuivering namelijk weer uitgehaald worden en dat kost energie. Let dus op de dosering. En nog een verrassing waar ik tijdens het onderzoek voor dit artikel achter kwam, de belangrijkste milieubelasting van schoonmaken is: het gebruik van warm water. Daarvoor worden fossiele, milieuvervuilende, CO2 uitstotende  brandstoffen verbrand, behalve natuurlijk als jouw water met bijvoorbeeld een zonneboiler wordt verwarmd.

In mijn eigen keukenkastje

Allerlei natuurlijke claims op de verpakking zegt dus wel iets, maar niet alles. Heb ik me toch al jaren door laten leiden. Nu was ik natuurlijk nieuwsgierig geworden of al die ‘groene’ schoonmaakmiddelen in mijn eigen keukenkastje alleen green washing bleek te zijn, of dat er ook een keurmerk op terug te vinden was. Gelukkig kwam ik op de meeste van die producten het Ecocert-keurmerk tegen. Dat stelt eisen aan de gebruikte ingrediënten, verantwoord gebruik van grondstoffen, het productieproces, de effectiviteit van het eindproduct en de verpakking. Het keurmerk stelt ook eisen op het gebied van dierenwelzijn. Het eindproduct mag niet op dieren zijn getest. Dat laatste vind ik een belangrijke bonus. En de echte Groene Zeep? Helaas heb ik op hun verpakking, en ook op hun website geen enkel keurmerk terug kunnen vinden. Dat kan betekenen dat ze niet aan de eisen voldoen, maar het kan ook dat ze het simpelweg niet hebben aangevraagd.