Zo houd je je goede voornemens vol: met kleine stappen

Mensen denken wel eens dat ik op een dag wakker werd en besloot mijn leven radicaal om te gooien. Maar zo is het niet gegaan. Als je je levensstijl wil verduurzamen, is dat een proces waarbij je stapje voor stapje verder gaat, af en toe een misstap begaat om vervolgens de draad weer op te pakken en verder te gaan. Met kleine stappen houd je goede voornemens vol. Tot je over een paar jaar terugkijkt en denkt: ja, mijn leven is nu wel echt anders.

Vegan worden

Zo was ik jaren vegetariër voordat ik op een ochtend besloot de stap te wagen en vegan te worden. Voor een maand. En op de momenten dat ik kaas heel erg miste, zo sprak ik met mezelf af, mocht ik dat gewoon eten. Inmiddels zijn we vijf jaar verder, ben ik nog steeds vegan en heb ik in al die tijd geen kaas aangeraakt. En gek genoeg voelde dat niet als een grote opoffering. Ik ontdekte nieuwe gerechten en smaken en leerde hoe ik mijn favoriete gerechten op kon klaarmaken zonder dierlijke ingrediënten.

Een goede maand om te beginnen met goede voornemens is natuurlijk januari. Daarom is er zoiets als ‘dry january’ of ‘Veganuary’. Deze maand kan je bijvoorbeeld meedoen aan de Vegan Challenge van ProVeg (dat kan je ook elke andere maand van het jaar doen trouwens).

Lees ook:

• 10 tips om eenvoudig minder vlees en zuivel te eten
• Zo krijg je genoeg ijzer binnen met een plantaardig dieet
• Zo krijg je genoeg eiwitten binnen met een plantaardig dieet

De auto de deur uit

Een van mijn andere goede voornemens die gelukt is: mijn auto die de deur uitging. Toen ik mijn vaste baan opzei, stond mijn auto vooral stof (en geld) te happen tot ik op een dag besloot dat ik misschien wel zonder kon. Dat besluit ging niet over één nacht ijs, want ik associeerde mijn auto met vrijheid. Bovendien gaf ik niet alleen mijn auto op, maar ook een parkeervergunning met een wachttijd van anderhalf jaar. Toch heb ik geen seconde spijt gehad. Ik neem meestal het OV en dat bevalt prima. En in geval van nood kan ik een deelauto uit de buurt meenemen of ik leen de auto van een vriendin: dat is een geruststellende gedachte.

Goede voornemens in kleine stappen

Met kleine stappen bereik je op de lange termijn meer dan met het rigoureus omgooien van het roer. Als je op 1 januari beslist om te stoppen met roken, nooit meer te snoepen en minimaal een uur per dag te sporten, dan weet je zeker dat je halverwege januari alweer gedesillusioneerd met een zak chips op de bank hangt – met de rest van Nederland. Het werkt niet. Wat wel werkt om je goede voornemens te realiseren, zijn kleine bewegingen richting een groter doel. Want feitelijk wil je een lifestyle change en die gaan meestal niet over een nacht ijs.

Verandering

Mensen zijn ongeduldige wezens en willen graat snel resultaat zien, zeker als het gaat om goede voornemens. Daarom volgen we ook het liefst een crashdieet waarbij we binnen een maand tien kilo afvallen in plaats van binnen een jaar. Soms werkt dat, maar meestal niet. We pakken binnen no time onze oude gewoontes weer op en keren terug naar het leven zoals we dat kennen. Dat heeft te maken met onze weerzin tegen verandering, ik schreef hier al over in ons boek HetkanWEL. Voor een groener, eerlijker en leuker leven.

Kort gezegd komt het erop neer dat we al heel jong leren wat werkt en wat niet werkt. Dat is handig, omdat je dan niet elke dag opnieuw het wiel hoeft uit te vinden. Maar het gevolg is dat alles wat afwijkt van deze veilige routine een stressreactie oproept. We gaan in de weerstand: we móeten ineens van alles waar we geen zin in hebben en mógen ineens niks meer waar we wel zin in hebben. Het resultaat is vaak dat we de tegenovergestelde richting uitgaan. Dus in het geval van het crashdieet gaan we bijvoorbeeld nog meer snoepen en nog minder bewegen. De ‘grote stappen snel thuis’ methode werkt dan dus averechts.

Kaizen

In Japan hebben ze hier iets op gevonden: Kaizen. Oftewel ‘verandering’(kai) ‘ten goede’ (zen). Het komt erop neer dat kleine, eenvoudige veranderingen de motor zijn achter een grote verandering, zoals de wederopbouw van Japan na de Tweede Wereldoorlog. Dat werkte zo goed, dat ze de naam KaiZen aan deze methode van kleine stappen hebben gehangen.

Dat je deze methode ook kan toepassen bij persoonlijke verandering (of goede voornemens) laat de Amerikaanse hoogleraar psychologie Robert Maurer zien in zijn boek De kunst van Kaizen. De truc is, volgens Maurer, om je niet blind te staren op het uiteindelijke doel (de wereld vergroenen, volledig duurzaam leven), maar ‘stappen voorwaarts te zetten, die zo klein zijn dat ze weinig bedreigend zijn en creatieve blokkades worden vermeden’. Of in de woorden van de Chinese filosoof Lao-Tse: een reis van duizend kilometer begint met de eerste stap.

Je kan dus besluiten om elke week één dag geen vlees te nemen. Of een maand lang geen nieuwe kleding of geen nieuwe spullen te kopen. Elke week een minuut korter te douchen tot je op max vijf minuten uitkomt. Of elke keer dat je boodschappen doet bij één item een alternatief te zoeken dat niet in plastic verpakt zit. Door standaard een waterflesje én een koffiebeker in je tas te doen. Of van de vijf keer dat je naar kantoor gaat (wat we dankzij de pandemie al lang niet meer doen natuurlijk) één keer niet met de auto te gaan, maar met het OV of met de fiets. Om maar wat voorbeelden van goede voornemens in kleine stappen te noemen.

Kleine stappen

Het nemen van kleine stappen, begint met het stellen van andere vragen aan het begin van het proces. Dus in plaats van te vragen ‘hoe word ik rijk?’, stel je bijvoorbeeld de vraag ‘hoe kan ik elke dag wat minder geld uitgeven?’ Dat kan door je energierekening te verlagen, we noemen maar wat. En dat kan al door de verwarming en het licht uit te laten in de ruimtes waar je niet (vaak) bent of korter te douchen. Of door een maand lang geen spullen meer te kopen (want hoe vaak komt het wel niet voor dat je voor één ding de winkel binnen loopt, maar met tien dingen naar buiten komt en dan tóch het idee hebt dat je bespaard hebt. Precies!)

Alleen het stellen van een afgebakende en haalbare vraag, die ervoor zorgt dat we niet blokkeren, is niet voldoende om ons aan onze goede voornemens te houden. Uiteindelijk moeten we wel degelijk aan de slag. We geven een paar tips:

1. Schrijf op welke doelen je dit jaar zou willen bereiken en kies daar één uit die je het meest haalbaar lijkt, of gewoon het leukst. Daarmee ga je aan de slag: één ding tegelijk.
2. Stel jezelf een afgebakende, concrete vraag die je helpt om dat ene doel te bereiken en dus niet blokkeert, omdat het te groot of te abstract is. Het helpt als je die vraag regelmatig op een vast tijdstip herhaalt. Dan kan je bewust denkende brein alvast wennen aan het idee dat je het vanaf nu anders gaat doen.
3. Bedenk kleine, dagelijkse stappen die je helpen om je doel te bereiken. Als je goede voornemens bijvoorbeeld gaan over minder vlees eten, kan je beginnen met één keer per week geen vlees meer. Maar je zou ook elke dag online op zoek kunnen gaan naar vegetarische of vegan recepten die je lekker lijken, ter inspiratie. Of beginnen met het volgen van influencers op Social media (zie hier het lijstje met onze favorieten). Check ook de #plantbased of #vegan om recepten te vinden op Insta en je favorieten te volgen. Je kan de recepten opslaan in je account (wel zo handig).
4. Schreeuw het van de daken, oftewel: deel je doel met anderen. Zij zullen je er bij tijd en wijle aan herinneren door te vragen: hoe gaat het nou eigenlijk met het minder vlees eten?
5. Doe het samen. Als je minder vlees wilt eten – om maar even bij dat voorbeeld te blijven – kan het helpen om dat samen met een vriend of vriendin te doen. Zo kan je tips en recepten uitwisselen en steun vinden bij elkaar als het even moeilijk wordt.
6. Onthoud: perfect is de vijand van goed. Lukt het je een week niet om minder vlees te eten, gooi dan niet meteen de handdoek in de ring, maar begin gewoon opnieuw. Geef jezelf de ruimte om af en toe van het pad te dwalen en je doel uit het oog te verliezen. We zijn allemaal mensen tenslotte en goede voornemens hebben tijd nodig.
7. Have fun! Plezier hebben in wat je doet, is eigenlijk de grootste motor van goede voornemens en verandering. Als je van elke dag vlees in één keer naar nooit meer vlees gaat, is het een opgave. Als je jezelf de tijd gunt en tussenstappen bedenkt, zul je merken dat je er op een gegeven moment ook echt plezier in hebt om een vegetarisch menu te bedenken en je vrienden of familie te verrassen met een gerecht ‘waarin ze het vlees echt niet missen’.

Wat zijn jouw tips om blijvende verandering in je leven voor elkaar te krijgen en je aan je goede, groene voornemens te houden? Deel je tips door hieronder een reactie te plaatsen.