Finland pioniert met nationaal basisinkomen experiment

Of ze nou arm of rijk, jong of oud, arbeidsongeschikt verklaard of kerngezond zijn: iedere Fin krijgt een aantal honderd euro per maand van de overheid, no questions asked. In november 2016 is de proeffase van mogelijk de eerste Europese invoering van het onvoorwaardelijk basisinkomen begonnen. Hetkanwel-lezers: op welke manieren zou een maandelijks inkomen jullie leven veranderen?

De Finnen maken zich zorgen: hun land heeft te kampen met armoede en een toenemende werkeloosheid, wat door de robotisering van de arbeidsmarkt enkel zal toenemen. Bovendien gaat het huidige welvaartssysteem gepaard met veel (en dure) bureaucratische rompslomp. In andere woorden: het is hoog tijd om het huidige welvaartssysteem te veranderen; en de meerderheid (57%) van het Finse parlement en 79% van de Finnen ziet die verandering tot stand komen door het onvoorwaardelijk basisinkomen in te voeren.

Het basisinkomen: hoe zat het ook alweer?

Het was de afgelopen jaren een veelbesproken onderwerp, maar voor diegene die het gemist heeft: het onvoorwaardelijk basisinkomen is een vast (maand)inkomen dat de overheid aan iedere burger uitbetaalt, zonder daar iets voor terug te krijgen. Het is de bedoeling dat iedere burger hiermee op sobere wijze de maand door kan komen, zonder zich zorgen te hoeven maken over hun primaire basisbehoeften. Wie daarnaast meer geld wilt en/of nodig heeft, kan dat uit andere inkomstenbronnen halen (werken, investeren etc.).

Hoe hoog moet het inkomen worden?

Foto©Inyucho, Flickr, Cc By 2.0.
Foto©Inyucho, Flickr, Cc By 2.0.
In Finland wordt het voorstel voor de invoering van het basisinkomen volgend jaar november ingeleverd, waarna er –bij goedkeuring- een nationaal experiment gestart wordt. Het Finse Instituut voor Sociale Zekerheid (Kela) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van dit voorstel, waarin het basisinkomen is vastgesteld op een bedrag van 800 euro per burger per maand. Overige financiële overheidssteun komt daarbij te vervallen en over het geld dat de Finnen naast het basisinkomen verdienen zal belasting worden geheven.

De grootste onenigheid tussen de voorstanders in Finland draait om de hoogte van het uiteindelijke bedrag: de Linkse Alliantie partij wilt inzetten op 620 euro per persoon per maand, de Groenen op 440 euro en volgens de liberale Centrumpartij (de leidende partij in dit initiatief) moet het basisinkomen zelfs ergens tussen de 850-1.000 euro per persoon per maand worden vastgesteld.

En Nederland dan?

Ook Nederland zit niet stil op het gebied van het basisinkomen. Zowel op landelijk (D66, GroenLinks en de Vrijzinnige Partij spraken zich positief uit) als op een kleinschaliger niveau vinden er ontwikkelingen plaats. Zo is de Groninger Frans Kerver begonnen met een particulier basisinkomen experiment. Middels een crowdfundingproject wordt er bij iedere 12.000 euro die hij ophaalt een basisinkomen verloot van 1.000 euro/maand (voor de periode van één jaar) onder geïnteresseerden.

In 2016 is ook de stad Utrecht (in samenwerking met de Universiteit van Utrecht) begonnen met een basisinkomen experiment. Hierbij zullen 300 mensen (die nu ook een uitkering ontvangen) op verschillende manieren een basisinkomen van 900 euro per maand ontvangen. Sommige zullen aan bepaalde regels moeten voldoen, andere worden helemaal vrijgelaten. Ook doet er een groep mee aan het onderzoek die volgens het oude welvaartssysteem financiële ondersteuning ontvangt. Op deze manier hopen de onderzoekers meer duidelijkheid te krijgen over de mogelijke effecten van het invoeren van een gelijk inkomen op een nationaal niveau.

Over de schrijver

51 gedachten over “Finland pioniert met nationaal basisinkomen experiment”

  1. Toevallig was ik bezig met het uitwerken van zulke plannen, omdat ik een politiek stuk wilde gaan schrijven en mensen wilde oproepen tot verandering..

    Mijn voorstel zou het volgende zijn:
    Iedere Nederlander van 18 jaar en ouder krijgt onvoorwaardelijk 1500 Euro per maand.
    Voor kinderen is dat voor de 1e 400 euro, voor de tweede 200 euro en voor de overigen 75 euro per kind.

    Maar naast deze invoering stel ik voor een totale verandering van ons belasting systeem.
    Vanaf dan betaald iedereen over zijn totale inkomsten( arbeid, dividend of wat dan ook) 70% belasting.

    Dus in de praktijk verdient iemand die normaal 2000 euro verdiende dan:
    30% van 2000 = 600 Euro en daarbij nog de standaard 1500 Euro = 2100 Euro.
    Iemand die 100000 Euro per maand verdiend, zou dan 30% van 100.000 verdienden = 30.000 plus de 1.500 euro = 31.500 per maand.

    hierdoor creëer je een verregaande inkomensnivellering en loont het te gaan werken, maar nodigt het ook uit tot het doen van sociaal werk.

    Wat mij betreft mag de nadruk gaan verplaatsen van Geld en inkomen, naar een samenleving die wil groeien in bewustzijn en groei als mensen.

    Het bekostigen zou in mijn berekening al heel erg ver komen, zo niet meer opbrengen door alles wat kan worden bespaard en afgeschaft, zoals:
    11 miljard voor schuldhulp per jaar
    Belastingdienst kan voor 80% inkrimpen
    Sociale diensten zijn niet meer nodig.
    Controleren instanties, Arbodiensten etc. overbodig..
    Toeslagen overbodig.

    Naast deze veranderingen zou ik dit willen aanvullen met een Collectieve ziektekostenverzekering voor iedere Nederlander (Waarvoor we geen fysiek geld betalen, maar die in mindering komt op het basisinkomen), zo kunnen hierbij geen schulden meer ontstaan, dit is inclusief tandarts, zodat ook mensen in de bijstand hun tanden niet langer hoeven te laten wegrotten.
    Daarnaast mag alle winstoogmerk uit de zorg verdwijnen, evenals belastingen als BTW, zodat de zorg sowieso goedkoper zou worden.
    En de belasting mag van energie, dus Gas, water en licht af, mensen straffen omdat ze een groot gezin hebben of een huis wat ze niet kunnen laten isoleren is eveneens onzinnig en brengt mensen alleen verder in de problemen.

    Als laatste zou de regering moeten zorgen dat er voor iedereen die het nodig heeft (alleenstaanden) een sociale huurwoning beschikbaar is, desnoods door het verbouwen van grote kantoorpanden met een maximale huurprijs van 25% van het basisinkomen.

    Joost

  2. Ik vraag me af hoe Beatrix en haar familie dan met dit basis inkomen moeten rondkomen? Of de leden van de Regering of de mensen die onderdeel van het Bankwezen vormen? Daar ben ik wel heel benieuwd naar of er dan echt iets wezenlijks zou gaan veranderen. Denken jullie daar ook wel eens aan?

  3. Ter vergelijking, een bijstandsmoeder in Nederland met een huur van circa €650 en 3 kinderen krijgt nu:

    Bijstand: €960
    Kinderbijslag: €200 (€600 per kwartaal)
    Kindgebonden budget: €421
    Huurtoeslag: €300
    Zorgtoeslag €78

    Totaal, ruim €1,900……………………………………………………..

    Terug naar basisinkomen, zonder toeslagen……dat gaat veel problemen opleveren op de korte termijn……
    Maar een proef kan altijd natuurlijk

    1. Een basis inkomen geld voor iedere inwoner van Nederland (inclusief kinderen). Dit zou erop neerkomen dat een bijstandsmoeder met 3 kinderen dan € 4.000,- per maand zou krijgen. Ik denk dat een soortgelijke familie zich prima kan redden met een dergelijk bedrag.

  4. De grootste denkfout die gemaakt wordt is dat wanneer er een basisinkomen wordt ingevoerd de met name linkse tegenstanders de volgende argumenten hebben:

    De meest kwetsbare die recht hebben op toeslagen komen in de problemen omdat zij niet kunnen werken en met de toeslagen net rond kunnen komen, een basisinkomen zou hen dus in grote problemen kunnen brengen.

    Ergens klopt dit argument wel, alleen waar niet naar gekeken wordt is dat de GEHELE structuur van de samenleving zal veranderen.

    Er zullen groepen mensen die allemaal een basisinkomen hebben zich gaan verenigen en bijvoorbeeld een collectieve investeringsbank kunnen opzetten zonder winstoogmerk, stel het is een collectief van mensen dat een basisinkomen heeft en een klein inkomen ernaast verdiend, vervolgens lenen deze mensen een deel uit via deze bank aan mensen die nergens voordelig kunnen huren en er naast niets kunnen verdienen, deze groep is een perfecte klant voor deze investeringsbank omdat deze persoon in ieder geval zijn/haar leven lang wel een bedrag van laten we zeggen 300 euro kan missen, op deze wijze kan er dus een hypotheek worden ontwikkeld die door de gemeenschap zelf wordt gecreëerd ipv banken, deze ontwikkeling zal op lange termijn de prijzen van huizen doen dalen.

    Vergeet niet dat mensen die nu een klotebaan hebben bij laten we zeggen een grote zorgverzekeraar, ook ontslag zullen nemen een fijne nuttige bijdrage zullen gaan leveren in hun buurt met een winkeltje of iets anders omdat zij ook een basisinkomen zullen genieten, plus de aanspraak op zorg zal in dit systeem drastisch dalen en wanneer dit gebeurt alsmede de zorg zonder winstoogmerk zal zijn dan kunnen de premies met een heel groot stuk omlaag.

    Zo zijn er nog heel veel voorbeelden te noemen van dit systeem dat zulke enorme besparingen in de gehele breedte zal opleveren(Politie, Justitie, gevangeniswezen,UWV, SVB dat ik ervan overtuigd ben de belastingen op de lange termijn verder omlaag kunnen. waardoor ook de armste groep rond kan blijven komen.

  5. Het is eigenlijk erg triest, maar een basisbedrag van € 800 is niet voldoende hier als je in een huurhuis woont met de dure zorgverzekering. Tel dan de energierekening, waterrekening, bijkomende belasting.., niet verzekerde medicaties enz. Uitvaartverzekering, Inboedelverzekering. Pff..het houdt niet op hier. Ik vraag me af of ze daar in Finland ook zoveel lasten leggen op de burgers. Een bijstandsuitkering is hier rond € 900. Daarbij krijgt men huur en zorgtoeslag en evt. verlaging van belastingen. En toch hou je misschien € 100 voor boodschappen.

    1. Anja,

      De kosten die jij noemt zullen heel erg gaan veranderen er gaat met een basisinkomen op de lange termijn veel meer waarde gecreerd worden…

      Bedenk bijvoorbeeld goed dat als IEDEREEN een basinkomen krijg en zich daarnaast vrij kan ontwikkelen de criminaliteit zal dalen, dus minder inbraken dus een goedkopere inboedelpremie!

      Alle rekeningen die jij noemt zijn vaak hoog omdat bedrijven en de overheid zo ontzettend veel kosten moeten afdragen om zo weer alle dure mensen te betalen die werken bij deze instanties….

  6. De hoogte van het basisinkomen is wel degelijk belangrijk voor het slagen van dit experiment. Er zijn steeds minder banen beschikbaar als gevolg van automatisering. De onzekerheid onder werkenden is nog nooit zo hoog geweest wegens flexcontractjes die nietszeggend zijn, je kunt tegenwoordig zo weer op straat staan. Verder is het zo dat de WW heel erg is versoberd, je kan het echt schudden als je langere tijd werkloos thuis zit omdat de hoogte van de WW enorm is verlaagd.

    De kosten van een sociale huurwoning liggen a snel op 400 tot 700 euro. In de bijstand krijg je rond de 900 euro plus huur en zorgtoeslag is het bedrag opgelopen tot 1200 euro.

    In mijn optiek is het basisnkomen een inkomen dat ervoor moet zorgen dat je zonder enige vorm van stress het einde van de maand moet kunnen halen, helemaal als je werkloos bent. Een basisinkomen van 800 is te weinig, 1000 euro ook want het zal ervoor moeten zorgen dat mensen echt rond moeten kunnen komen.

    Om mensen het gevoel van eigenwaarde en onafhankelijkheid te geven is het volgens mij nodig om mensen minimaal 1400 euro in de maand te geven, het liefst 1500 als vangnet.

    De samenleving bestaat uit miljoenen mensen die het erg moeilijk habben en er zijn zelfs honderdduizenden kinderen die onder de armoedegrens leven. Het is tijd om hier paal en perk aan te stellen en de kloof tussen rijk en arm te dichten.

    De invoering hiervan maakt mensen gelukkiger, meer zelfstandig, mensen krijgen hun eigenwaarde weer terug, worden creatiever en gaan meer risico’s nemen, ondernemerschap zal toenemen en mogelijkerwijs nemern de belastinginkomsten wel toe, mensen zijn minder ziek en gebruiken minder medicijnen en hebben minder stress.

    Kortom, doen met een fatsoenlijke hoogte wel!

  7. Ik denk dat erg veel van jullie allemaal een beetje gelijk hebben.

    Ik denk dat je niet moet vergeten dat het om de toekomst gaat.
    Alles wat je “krijgt” wordt al minder kwa kinder-huur- en zorgtoeslag en anderen die ik niet ken.
    Als er dan door automatisering en mindere economische groei er minder banen komen
    zal je toch wat moeten gaan doen.

    Een punt is denk ik het belangrijkste, niet meer op je knieën voor bijstand of toeslagen.
    dat geeft denk ik heel veel rust!

    Verder blijkt dat de meeste mensen helemaal niet veel minder willen gaan werken
    en blijkt het ziekteverzuim een stuk minder even als kosten huisarts en ziekenhuis

    Gelijk worden we toch nooit, in geld gezien dan wel! en is dat dan zo erg, mij zal het een zorg zijn dat een collega in een kast van een huis woont en 3 dure auto’s heeft
    ben meer dan tevreden met een appartement en een 9 jaar klein autootje
    dan maar geen dure vakantie

  8. Documentaire gezien over stadje in Canada. Sinds invoering basisinkomen gaat het beter. Mensen die geen baan konden vinden, waren nu gered met het basisinkomen. Het was vaak mogelijk dit aan te vullen met een mini-job.
    Arbeid kan dan beter verdeeld worden. Een fulltimebaan was niet meer nodig.
    Hoewel elk systeem negatieve kanten kent, zijn deze minder dan het huidige systeem, zoals hierboven wordt vermeld: je moeten vernederen voor de uitkeringsinstanties.

  9. 800 euro per persoon elke maand! Dat is meer dan wij nu hebben (AOW met toeslag voor niet-werkende jongere partner (dat ben ik) en de zorg- en huurtoeslag). En we kunnen nu al rondkomen. Schuldenvrij trouwens.
    En dan zou ik mogen bijverdienen met activiteiten waar ik zelf voor kies! Nu doe ik die activiteiten al, maar vrijwillig / in ruil voor iets anders. Eigenlijk kan ik dat wel zo blijven doen, want meer geld hebben we niet echt nodig.
    Ik snap wel dat het lastiger is als je in de Randstad woont waar de huur veel hoger is. Dus ‘iedereen even veel’ is niet helemaal rechtvaardig …

  10. Een onvoorwaardelijk basisinkomen is een prima idee. Door robotisering, automatisering, AI, zullen in rap tempo veel banen verdwijnen. Alle handelingen die gestandaardiseerd kunnen worden vallen daar onder, van boekhouder (belastingdienst, uwv, banken), tot en met de magazijnbediende (wehkamp). Van postbode tot en met de beroeps chauffeur (zelfrijdende auto’s). Ook automatiseerders kunnen voor een groot deel weg geautomatiseerd worden. Een onvoorwaardelijk basis inkomen van 800 euro per persoon (in Finland) is ruim. Zeker gezien het feit dat huizen daar ver onder onze huizenprijzen te koop zijn. Daarnaast stimuleer je met deze regeling zelfstandig ondernemen, zorg voor een ander, studeren, etc. kortom een vrijzinnig idee en een uitstekende vervanger voor alle andere regelingen waarmee wij in Nederland 65 procent van het geld rond pompen (ww, bijstand, aow, kinderbijslag, huurtoeslag, etc.)

Reacties zijn gesloten.