Finland pioniert met nationaal basisinkomen experiment

Of ze nou arm of rijk, jong of oud, arbeidsongeschikt verklaard of kerngezond zijn: iedere Fin krijgt een aantal honderd euro per maand van de overheid, no questions asked. In november 2016 is de proeffase van mogelijk de eerste Europese invoering van het onvoorwaardelijk basisinkomen begonnen. Hetkanwel-lezers: op welke manieren zou een maandelijks inkomen jullie leven veranderen?

De Finnen maken zich zorgen: hun land heeft te kampen met armoede en een toenemende werkeloosheid, wat door de robotisering van de arbeidsmarkt enkel zal toenemen. Bovendien gaat het huidige welvaartssysteem gepaard met veel (en dure) bureaucratische rompslomp. In andere woorden: het is hoog tijd om het huidige welvaartssysteem te veranderen; en de meerderheid (57%) van het Finse parlement en 79% van de Finnen ziet die verandering tot stand komen door het onvoorwaardelijk basisinkomen in te voeren.

Het basisinkomen: hoe zat het ook alweer?

Het was de afgelopen jaren een veelbesproken onderwerp, maar voor diegene die het gemist heeft: het onvoorwaardelijk basisinkomen is een vast (maand)inkomen dat de overheid aan iedere burger uitbetaalt, zonder daar iets voor terug te krijgen. Het is de bedoeling dat iedere burger hiermee op sobere wijze de maand door kan komen, zonder zich zorgen te hoeven maken over hun primaire basisbehoeften. Wie daarnaast meer geld wilt en/of nodig heeft, kan dat uit andere inkomstenbronnen halen (werken, investeren etc.).

Hoe hoog moet het inkomen worden?

Foto©Inyucho, Flickr, Cc By 2.0.
Foto©Inyucho, Flickr, Cc By 2.0.
In Finland wordt het voorstel voor de invoering van het basisinkomen volgend jaar november ingeleverd, waarna er –bij goedkeuring- een nationaal experiment gestart wordt. Het Finse Instituut voor Sociale Zekerheid (Kela) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van dit voorstel, waarin het basisinkomen is vastgesteld op een bedrag van 800 euro per burger per maand. Overige financiële overheidssteun komt daarbij te vervallen en over het geld dat de Finnen naast het basisinkomen verdienen zal belasting worden geheven.

De grootste onenigheid tussen de voorstanders in Finland draait om de hoogte van het uiteindelijke bedrag: de Linkse Alliantie partij wilt inzetten op 620 euro per persoon per maand, de Groenen op 440 euro en volgens de liberale Centrumpartij (de leidende partij in dit initiatief) moet het basisinkomen zelfs ergens tussen de 850-1.000 euro per persoon per maand worden vastgesteld.

En Nederland dan?

Ook Nederland zit niet stil op het gebied van het basisinkomen. Zowel op landelijk (D66, GroenLinks en de Vrijzinnige Partij spraken zich positief uit) als op een kleinschaliger niveau vinden er ontwikkelingen plaats. Zo is de Groninger Frans Kerver begonnen met een particulier basisinkomen experiment. Middels een crowdfundingproject wordt er bij iedere 12.000 euro die hij ophaalt een basisinkomen verloot van 1.000 euro/maand (voor de periode van één jaar) onder geïnteresseerden.

In 2016 is ook de stad Utrecht (in samenwerking met de Universiteit van Utrecht) begonnen met een basisinkomen experiment. Hierbij zullen 300 mensen (die nu ook een uitkering ontvangen) op verschillende manieren een basisinkomen van 900 euro per maand ontvangen. Sommige zullen aan bepaalde regels moeten voldoen, andere worden helemaal vrijgelaten. Ook doet er een groep mee aan het onderzoek die volgens het oude welvaartssysteem financiële ondersteuning ontvangt. Op deze manier hopen de onderzoekers meer duidelijkheid te krijgen over de mogelijke effecten van het invoeren van een gelijk inkomen op een nationaal niveau.

Over de schrijver

51 gedachten over “Finland pioniert met nationaal basisinkomen experiment”

    1. Je zou het juist niet moeten laten afhangen van hoe je nu leeft, want dan creëert het geen gelijkheid. Een van de doelen van een basisinkomen is om de kloof tussen rijk en arm een beetje dicht te trekken.

  1. áls dit er door komt, dan kan het in elk geval een goede proeftuin worden! Afgezien van prijsniveau, liggen de bedragen die de verschillende partijen voorstaan, enorm uiteen: ik vraag me af waar dat door komt. Misschien door de bepaling dat álle andere bijdragen en uitkeringen komen te vervallen? Dat kan betekenen: ‘hier is je geld en verder zoek je het zelf maar uit”
    In het algemeen zal het kunnen dat mensen zelf door organiseren (b.v. samenwonen, voor elkaar zorgen) om voldoende te hebben om van rond te komen. Maar het kan ook zijn dat mensen die mogelijkheden niet hebben (door fysieke problemen, of locatie b.v.), dan zou er toch echt een aanvullende uitkering mogelijk moeten zijn: het mag geen afschuifsysteem worden!
    Arbeid kan in elke geval een stuk goedkoper worden; en als dit basisinkomen mede gefinancieerd wordt belasting op kapitaalgoederen, vervuilende productie en niet duurzame energie, dan wordt arbeid ook weer concurrerend!
    Mèt dit basisinkomen is herveldeling van arbeid, arbeidstijdverkorting, sociaalwerk in elk geval volop mogelijk…
    Kortom: heel benieuwd naar deze proef en als het zo gaat als bij eerdere kleinschalige situaties, dan ook hopellijk Nederlands en Europees vervolg!

  2. Zelfs mét een baan ligt mijn inkomen niet veel hoger dan 1000 euro, en ook ik kan ermee rondkomen. Het is maar net welke keuzes je maakt. Voor mensen die het basisinkomen treft; kijk verder dan alleen het geld wat je krijgt. De grootste ergenis van de bijstand is de bureaucratische rompslomp en inefficiente verplichtingen die daarbij komen kijken. Een basisinkomen met daarbij de vrijheid om je op een intrinsieke manier te ontwikkelen en de mogelijkheid om bij te verdienen is wat je ervoor terug krijgt.

    1. Compleet mee eens! Typisch weer de doemdenkers die kosten wat het kost willen vasthouden aan een falend systeem waar ze nu net het hoofd mee boven water kunnen houden. Blijkbaar staat persoonlijke vrijheid niet zo hoog op hun proriteitenlijstje.. tja, kijk maar naar de levensinvulling van de meeste mensen in dit land.. 😉

    2. Helemaal mee eens. Het is nu moeilijk te begrijpen, maar als dit experiment groter is dan een paar honderd mensen, maar een totale bevolking, dan zal je pas echt de verandering krijgen in de mentale toestand van de mensen. Een experiment is leuk, maar op grote schaal werkt het beter, daar ben ik van overtuigd. Lees maar eens sacred economics van Charles Eisenstein.

  3. als iemand in de bijstand zit en nu net kan rondkomen met behulp van zorgtoeslag en huurtoeslag, en die toeslagen vervallen, dan komen veel mensen in absoluut grote problemen. Voor mensen emt een baan is het een vooruitgang, voor mensen zonder baan maak ik me ernstig zorgen.

    1. Piet,
      Al heb je een krantenwijk, met een moestuintje en wat andere klussen: je hoeft niet meer de voeten van de SD (sociale dienst) te kussen en ook geen sollicitatiebrieven te schrijven drie keer in de week!
      Dat is veel meer waard dan al die toelagen.
      Heb je een partner? Vermenigvuldig dat dan nog eens met twee!

      1. Alleenstaande hebben geen partner anders waren het geen alleenstaanden.
        Ben je daarnaast ook nog arbeidsgehandicapt en boven de 50, zit je behoorlijk in de problemen met 900 aan vaste lasten alleen al.
        Heb je nog geen droog snee brood te vreten.
        Oplossing vaste lasten verlagen.
        Geen tv, geen internet, geen telefoon, geen krant, geen levens of overlijdingsverzekering, geen vervoermiddel, nog meer dingen waar je op kan bezuinigen?
        Niet roken, geen drank, geen abonnementen, geen verenigingsleven, geen huisdieren.
        Dan heb je eindelijk wat te vreten en vervreemd je van de maatschappij.
        Joechee we komen er wel zo.

        1. Als je werkelijk van dat bedrag kunt rondkomen:
          Gaat niemand meer werken.
          Wie moet dat geld ophoesten, waar moet dat vandaan komen?
          Waarom heeft de minister-president dan bijna 2 ton aan loon nodig?

  4. Je mag er natuurlijk een baan naast hebben! Het gaat er niet om dat iedereen van het geld maar niets gaat doen. Het stimuleert juist de creativiteit in plaats van de geestdodende banen. Die banen zullen ook vervuld moeten worden en de bazen daarvan zullen het wat aantrekkelijker moeten maken om nog werknemers te kunnen houden. Nu wordt er zoveel talent verspild door mensen in geestdodende banen, die geen geld hebben om van hun passie (bijv. artistieke uitingen) te kunnen rondkomen.
    Voor de echt schrijnende gevallen zal er wel een vangnet moeten komen.

      1. Iedereen die wat bij wil verdienen kan een paar dagen in de week een geestdodende baan nemen. Ik denk wel dat een geestdodende baan veel minder geestdodend is wanneer je niet vastzit in een stramien van 40(+) uur in de week. Dan is een baan goed voor je zelfwaardering en je sociale contacten.

  5. De test in Utrecht heeft niets met het basisinkomen van doen. Daar gaat men op zeer beperkte schaal uitkeringsgerechtigde werklozen een bedrag per maand geven zonder dat daar enige verplichting tegenover staat. Geen sprake van een basisinkomen.

  6. Lieve mensen,

    Het gaat hierbij om 800 euro voor de Finnen. Wie weet er wat huur in Finland kost? Wat brood in Finland kost?
    Voor hetzelfde geld (onwaarschijnlijk) kunnen ze in Finland van 500 euro prima rondkomen.

    Daarbij moet je ook meetellen dat die 800 euro ONVOORWAARDELIJK is. Dus als je daarnaast ook maar iets verdiend, komt dat er gewoon bij.
    Stel je werkt vijf uur in de week voor 5 euro per uur, heb je totaal 900 euro te besteden. Één uurtje werk per dag.
    En voor de mensen die echt alleen maar kunnen vegeteren, is vast wel wat te regelen.

    1. huur 53 m4 677 e zonder water en elektro
      brood 80 ct-3 e
      kratje bier 27-32 e
      tomaten kilo nederlandse ong 3.40-4 e kilo finse 4.60-6.00 kg
      jogyurt 2.30-3 e
      komkommer 2-5 e kg
      melk 1.25 e liter
      gehakt 50-50 8 e kg
      verzekering , arts,tandart etc

      helsinki is weer veel duurder dan turku. salaris varieerd tussen de 7.50 en 16 e en specialisten veel meer. spm er krijgt ong 1850 bruto.een stalhulp rond de 1100-1200 bruto.

      volgens de finse media volgen ze utrecht en roterdams idee voor basisinkomen.

      maar dit is een nonsensplan. de regering wil terug naar de 1800 -1900 voor dat vakbonden vochten voor rechten van werkers. in dit geval heeft een rijk gezin recht op die basisinkomen net als iemand die het nodigheden. enne hier zitten aan werkloos zijn ook verplichtingen.helaas zijn mensen bang voor zwart werk dus vrijwiligerswerk is verboden.speciaal voor bouwers en kappers en loodgieters.

  7. Ik leef nu van 20 euro per week om (bescheiden) vaste lasten, hoge eigen bijdragen voor zorg, medicijnen, hulpmiddelen en 1x per week openbaar -of rolstoeltaxivervoer. Met trots schuldenvrij in een medisch, financieel en sociaal isolement. Als huur-en zorgtoeslag komen te vervallen bij het instellen van een basisinkomen van 800 euro ga ik in de prostitiutie: op m’n rug liggen kan ik nl nog wel.

    1. In ieder land zal het basisinkomen ook bekeken moeten worden wat het minimaal moet zijn. in veel landen zijn de woningen grond en andere kosten veel goedkoper of duurder als bij ons. Er zal dus een landelijke peiling moeten plaatsvinden wat er minimaal gegeven dient te worden zodat de meest kwetsbaren er goed mee kunnen leven. Niet dik maar goed.

    2. That’s the spirit, het basisinkomen werkt al want het zet aan tot werken. Met een basisinkomen worden jobs die minder verdienen aantrekkelijker.

      1. Hmm ik vraag me alleen af waarom iedereen denkt dat je buiten het basisinkomen verder de hele dag in je luie stoel moet gaan hangen.

        Met elke maand 1000 euro basisinkomen zou ik niet stoppen met werken.
        maar wel minder werken… kan ik in die overgebleven tijd wat nuttigs doen.

        het hele concept basisinkomen (ook al ben ik eigenlijk niet echt een enorm voorstander..) is volgens mij niet zodat iedereen op zn luie kont kan gaan liggen en maar wacht tot het geld binnenkomt.

        chronisch zieken die niet kunnen werken.. daar zal een vangnet voor moeten blijven natuurlijk.
        maar mensen die verder prima kunnen werken.. hebben natuurlijk geheel de vrijheid om voor meer geld op tafel te zorgen.

          1. Dat is niet helemaal waar, want toeslagen en extra’tjes zullen wegvallen met het basisinkomen. Bijstand+toeslagen (zorg+huur) en ik vergeet vast een paar regelingen bij elkaar komen veel hoger uit.

          2. Een alleen staande moeder met twee puber kinderen heeft in de bijstand met alle toeslagen 2000 netto te besteden. Ons halve gezin. Mijn man en ik verdienen ieder minder met onze baan. We kunnen beter uit elkaar gaan en een uitkering aanvragen. Zijn we beide ook lekker thuis. De regering moet werken een stuk aantrekkelijker maken

    1. Als die 800 euro per persoon is dus een huishouden van 2 heb je toch al 1600 per maand en als er 1 van de twee werkt heb je een heel mooi inkomen ik zeg doen

      1. maar dit is niet gemakkelijk voor degenen die alleen zijn en niet kunnen werken door welke omstandigheid dan ook. Voor hen is het echt te weinig. Zeker als je daarnaast nog extra lasten hebt door ziektekosten e.d.

        1. In ieder land zal het basisinkomen ook bekeken moeten worden wat het minimaal moet zijn. in veel landen zijn de woningen grond en andere kosten veel goedkoper of duurder als bij ons. Er zal dus een landelijke peiling moeten plaatsvinden wat er minimaal gegeven dient te worden zodat de meest kwetsbaren er goed mee kunnen leven. Niet dik maar goed.

Reacties zijn gesloten.