Filmmaker Kees Brouwer verzet zich met Reaction tegen onze koopverslaving

Filmmaker Kees Brouwer heeft een missie: een keten creëren van duurzame, lokale en sociale ondernemingen en diensten. In zijn documentaire Reaction (2021) nam hij de kijkers mee in zijn zoektocht naar de mogelijkheden hiervoor. Inmiddels zijn we een halfjaar verder. Aan HetkanWEL vertelt hij hoe het sindsdien met zijn initiatief gaat.

Enorme respons

Sinds de uitzending van de documentaire Reaction is er veel gebeurd. Toen de film uitkwam, waren er zo’n 300 Reaction filialen. Van het plantaardige restaurant met twee Michelinsterren tot aan de bierbrouwer die is verkozen tot beste van Nederland. En van de duurzame meubelmaker tot de circulaire fietsfabriek. Nu, een halfjaar later, zijn er 800 organisaties geïnteresseerd om zich aan te sluiten bij de keten. Van bedrijven tot politieke partijen en van bibliotheken tot investeerders. Allemaal hebben ze één ding met elkaar gemeen: respect voor mens en natuur staat centraal in hun bedrijfsvoering. Hun doel? De manier waarop we consumeren, veranderen.

Een tegengeluid

Het idee voor Reaction begon bij Kees als een reactie op het continu aanwakkeren van onze koopverslaving. “Bedrijven verleiden ons om zoveel mogelijk goedkope spullen van lage kwaliteit te kopen. De samenleving is één grote markt geworden. Alles staat in het teken van financieel rendement. Er wordt ons wijsgemaakt dat we al die spullen nodig hebben, maar die marktwerking heeft zijn langste tijd gehad. Toen dacht ik: Daar verzin ik een tegenbeweging op.”

Reaction

In eerste instantie kwam Kees op het idee om zelf een winkel te beginnen met eerlijke, lokale en duurzame producten. “Artikelen waarvan je weet hoe en waar ze gemaakt zijn. Een zinken emmer met houten handvat om maar eens wat te noemen. Weliswaar duurder dan een van plastic, maar hij gaat langer mee. Vanwege de kwaliteit en omdat je er zuinig op bent.” De naam die de winkel moest krijgen, wist hij meteen: Reaction.

Wat willen we nog minder?

Maar dat idee bleek te groot. “Ik ben immers filmmaker. Ineens viel het kwartje: er bestáán al ondernemers en ambachtslieden die laten zien dat het ook anders kan. Ik wilde deze helden en hun winkels met elkaar verbinden. Ik dacht: wat als al deze winkels een filiaal worden van Reaction? Zo vinden consumenten makkelijker hun weg naar duurzame keuzes. Zodat we minder spullen kopen. Mijn doel was een grote beweging die streeft naar maatschappelijk en sociaal rendement. Met als slogan: wat willen we nog minder?”

Een waargebeurd verhaal

Als filmmaker besloot Kees vast te leggen hoe de Reaction-beweging ontstond en zich verder ontwikkelde. “Ik ben met niks gaan filmen, zonder script of voorbereiding.” In de documentaire volgen we Kees die in zijn witte bestelbus in heel Nederland mensen ontmoet die bijzondere producten maken. Ook kwam er een website. Vanuit heel Nederland sloten ondernemers zich aan bij Reaction.

De documentaire als aanjager

“Wat begon als een idee voor een documentaire, ontwikkelt zich nu tot een zelfstandig initiatief” zegt Kees. “Los van de documentaire. Er komt een online platform waar ondernemers, specialisten en organisaties kennis delen en samenwerken. Allemaal mensen die ondernemen met gevoel voor omgeving en medemens. Op de website zie je per regio bij welk Reaction-filiaal je terecht kunt voor duurzame spullen en streekproducten, zoals verf, een jas of eieren. Maar ook vind je bijvoorbeeld een administrateur of vormgever op het Reaction-platform.”

Huilen van blijdschap

“Nu heb ik voor het eerst een concept bedacht dat blíjft. Gewoonlijk verzin ik ideeën, dan maak ik een film, en daarna is het klaar. Maar Reaction is een beweging die levensvatbaar is. Dat vind ik leuk om te merken. We vertellen met Reaction dingen die we belangrijk vinden, waarover mensen doorpraten. Het slaat zó ongelooflijk aan!” Een voorbeeld? Toen Kees met zijn Reaction-bus vol duurzame producten op de Dutch Design Week in Eindhoven stond: “Er huilde gewoon een mevrouw van blijdschap. Zo geraakt was ze door het initiatief.”

Hier kun je de documentaire Reaction zien. Eén van de merken die aangesloten is bij Reaction is de Knitwit Stable. Wij spraken oprichter Reina al eens over de vraag of diervriendelijke wol eigenlijk wel bestaat. Lees het antwoord op die vraag hier. Kees Brouwer spreekt in zijn film ook met Wouter van Eck: wij gingen ook bij hem langs voor ons boek (2020).

Foto’s copyright: DigiDaan