Belasting op CO2-uitstoot: waarom eigenlijk niet?

Je hebt het begrip vast wel eens voorbij horen komen. CO2-belasting: het invoeren van een belasting op vervuilende CO2. Tot nu toe komt dit nog niet of nauwelijks van de grond. En dat is jammer, zo oordeelt een grote groep experts van onder andere de Amerikaanse topuniversiteit MIT. Het invoeren van een klimaatbelasting zou een ideale en gemakkelijke manier zijn om de Parijse klimaatdoelen te halen.

Wat is een CO2-belasting precies? Iedereen weet dat in de prijs van bijvoorbeeld sigaretten een deel accijns zit verwerkt. Die accijns gaat direct naar de overheid, ter compensatie van de maatschappelijke kosten die roken met zich meebrengt. Zo’n principe zou je ook op CO2 kunnen toepassen. Bedrijven en personen zouden dan extra betalen voor het gebruik van chemicaliën die voor schadelijke uitstoot zorgen. Denk aan een meerprijs bovenop benzine, of belasting op het uitstoten van CO2 door de industrie. Zo’n belasting maakt het aantrekkelijker voor bedrijven om over te stappen op duurzame energie, en voor individuen om duurzaam te leven.

Enkele dubbeltjes

In het dagelijks leven merk je er misschien weinig van, maar er bestaat in Europa al een CO2-belasting. In de Europese Unie is afgesproken dat bedrijven het recht om CO2 uit te stoten moeten kopen. Bedrijven kopen deze emissierechten bij de EU op, en mogen vervolgens zelf de CO2 uitstoten of de rechten verhandelen. Vervolgens rekenen deze bedrijven de prijs van de rechten door naar de consument. De prijs van de rechten – zo’n €7,- voor het uitstoten van één ton CO2 – is echter veel te laag om wezenlijk iets te verschillen. Zo schrijft de Volkskrant dat op een vliegticket binnen de EU deze handel in emissies slechts enkele dubbeltjes uitmaakt.
Eén van de redenen om de CO2-belasting niet uit te breiden is dat het vooral mensen met een laag inkomen raakt. Deze angst is niet zo gek, aangezien ook mensen met een laag inkomen (fossiele) energie gebruiken om hun huis te verwarmen, of benzine tanken om naar hun werk te rijden. Dit is echter heel eenvoudig op te lossen, zo stellen de MIT-onderzoekers. Er is nog geen 10 procent van de opbrengsten van de CO2-belasting nodig om de lage inkomens met andere belastingvoordeeltjes te compenseren.

Grote bedrijven

Bijzonder is dat grote bedrijven helemaal geen tegenstander zijn van de CO2-belasting. Tijdens de klimaatonderhandelingen in Parijs pleitten energiebedrijven als Shell en Total zelfs openlijk voor een wereldwijde prijs op CO2-uitstoot. Vrijwel alle grote bedrijven verwachten dat CO2-belasting er zal komen, maar willen graag duidelijkheid over de hoogte van de belasting. Volgens de Amerikaanse MIT-onderzoekers is een prijs van $50,- per ton uitgestoten CO2 ideaal. Dit zou in de Verenigde Staten kunnen leiden tot een uitstootvermindering van 63 procent in 2050, nog meer dan was afgesproken in Parijs.
In Nederland zijn afgelopen maand besprekingen begonnen over een nieuw energie- en klimaatakkoord. Het nieuwe kabinet is in ieder geval van plan om CO2-belasting in enige vorm in te voeren. Hoe hoog die belasting wordt, en of er concrete beloftes worden gedaan, dat zal waarschijnlijk bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord blijken.
Laten we het hopen. Klimaatbelasting kan namelijk een wezenlijk verschil maken in de transitie naar een duurzame samenleving, én levert nog eens een mooi bedrag op. Met de opbrengsten van de belasting zouden bijvoorbeeld andere belastingen omlaag kunnen. Zoals de hoofdauteur van het MIT-onderzoek in het persbericht stelt: ‘Met de CO2-belasting halen we een heleboel geld op om andere stomme belastingen te kunnen verlagen. Waarom zou je ook iets belasten dat we leuk vinden?’