Nu het weer iets is afgekoeld, is het misschien een goed idee om het eens te hebben over wol. Je weet wel, het materiaal waar je oa wintertruien en mooie pakken van maakt. Wol kwam begin dit jaar behoorlijk onder vuur te liggen door campagnes van PETA . Deze dierenrechtenorganisatie beweert, dat wol minstens zo dieronvriendelijk is als bont. Daarom besloot het Nederlandse modemerk Miss Green ook om geen wol meer te gebruiken. Tijd om op onderzoek uit te gaan, want bestaat er zoiets als diervriendelijke wol?
Nostalgie
Ik moet eerlijk toegeven, dat wol één van mijn lievelingsmaterialen is. Nostalgie speelt daarbij een grote rol. Toen mijn broer en ik nog klein waren (en de winters nog lang en koud) breidde mijn moeder regelmatig met veel liefde een warme, wollen trui voor ons. Mijn lievelings was een blauwe met een ijsbeer erop. En eentje die een lucifersdoosje moest voorstellen: met een zwaluw op de voorkant en een rode achterkant. Het liefst droeg ik die truien elke dag. Ik herinner me zelfs dat ik een keer de hitte van een zomerse julidag trotseerde in een mooie, rode coltrui die ik weigerde uit te doen.
Wolwinkels
Ik kom nog steeds graag in wolwinkels. Ik houd van de kleuren, de verschillende soorten materiaal en de geur van wol. Afgelopen winter pakte ik daarom zelf de breipennen maar weer eens op om een lange, dikke sjaal te maken waar ik op de fiets helemaal in kon wegkruipen. Geen goedkoop grapje trouwens, want echte wol is duur. Maar dat is niet zo gek als je bedenkt waar het vandaan komt. Of het in dit geval ook om diervriendelijke wol ging, wist ik eigenlijk niet zo goed, want dat stond er in de winkel niet bij.
The Knitwit Stable
Een paar dagen geleden, tijdens de Fashion Revolution Week, ging ik daarom naar een masterclass wol van de dames van The Knitwit Stable. Dit is een boerderij in Baambrugge waar 13 merinoschapen en 9 angorageiten rondlopen De wol (of het haar, in het geval van de geiten) wordt op een transparante manier verwerkt tot duurzame garen en producten van hun eigen merk Trek & Trees. Dit najaar komen ze voor het eerst met een herentrui in samenwerking met een ander Nederlands modemerk van 100% Hollandse en diervriendelijke wol.
100% Nederlandse wol
De wol van The Knitwit Stable wordt op dit moment nog gewassen en geverfd in Italië, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat het hele proces (van wol tot trui) naar Nederland komt. Op die manier krijg je een 100% Nederlandse trui en dat betekent: minder vervuiling door transport, gegarandeerd goede arbeidsomstandigheden en een hoge standaard wat betreft waterverbruik en was- en verfchemicaliën.
“Vroeger hadden we een hele wolindustrie in Nederland, maar tegenwoordig is er nog maar één spinnerij en enkele plekken waar machinaal gebreid wordt,” zegt Reina Ovinge van The Knitwit Stable hierover. Aan zo’n 100% Nederlandse trui hangt natuurlijk wel een prijskaartje, maar hoe tof is het dat je precies weet van welke schapen jouw trui komt? En dat het hier gegarandeerd om diervriendelijke wol gaat?
Diervriendelijke wol
Toch wil ik graag weten hoe het nou zit met de bezwaren van PETA tegen wol. Zo zegt de organisatie dat het scheren snel en hardhandig gaat, waardoor de dieren stress ervaren of zelfs gewond raken. “Er zijn gevallen waarbij de scheerder per schaap betaald krijgt en dus snel z’n werk wil doen,” zegt Reina hierover. Daar kunnen de dieren dus onbedoeld, door de haast, gewond raken. “Maar bij ons worden de schapen en geiten keurig behandeld en ook in Zuid-Afrika (waar meer dan de helft van de wereldwijde productie van mohair vandaan komt) behandelen ze hun geiten goed, voor zover wij hebben kunnen zien.”
Mulesing
PETA heeft het ook over ‘mulesing’. Dit betekent dat boeren hele stukken huid rond het achterwerk van het schaap wegsnijden zodat vleesvliegen geen eitjes onder de huid kunnen leggen. “Met ‘mulesing’ willen boeren voorkomen dat een schaap lijdt, ziek wordt en uiteindelijk dood gaat,” legt Reina uit. “Doodgaan aan een myasis-infectie is ook geen lolletje voor een schaap. Het is moeilijk om te bepalen of het middel (mulesing) erger is dan de kwaal (infectie).”
Mulesing gebeurt alleen in Australië, omdat deze specifieke vleesvlieg alleen daar voorkomt. Maar dit land is natuurlijk wel één van de grootste wol producenten van de wereld. “Er wordt tegenwoordig ‘mulesing’ en ‘non-mulesing’ wol verkocht, dus je kan er als inkoper op anticiperen. Maar je kan er ook als consument op letten. Als jouw kledingstuk een Responsible Wool Standard (RWS) of Gots-certificaat heeft, is het goede en diervriendelijke wol. Het is ook slim om de website te bekijken van het merk dat je koopt. Daar kan je vaak informatie vinden over de wol en waar het vandaan komt. Veel merken zetten zich al in voor het duurzaam produceren van diervriendelijke wol.”
Duurzaamheid
Tot slot zijn er ook nog de milieubezwaren: voor het wassen en verven van de wol is veel water nodig. Dat watergebruik kan teruggedrongen worden, maar dan moet de producent wel tonnen investeren in dure machines. “Toen kasjmier op een gegeven moment een massaproduct werd met een veel lagere verkoopprijs, veranderde de groene graslanden van Mongolië in kaalgevreten woestijnen,” vertelt Reina. Meer is in dat geval dus zeker niet beter.
Conclusie
Wol is in principe een duurzaam product. In die zin, dat het een leven lang meegaat en 10 keer minder gewassen hoeft te worden dan andere truien. Wol is namelijk vlekbestendig en zelfreinigend en hoeft in principe alleen maar even gelucht te worden. Verder is het biologisch afbreekbaar en heb je bijvoorbeeld geen last van microplastics. Het materiaal is bovendien ook nog eens recyclebaar (mocht je je trui toch willen wegdoen).
Als je dus op het RWS of gots-keurmerk let of je trui koopt bij een transparant (Nederlands) bedrijf waar de dieren gewoon netjes geschoren worden, dan zit je wat mij betreft gewoon goed. Ook als vegan.
Wat vind jij: kan je (als vegan) gewoon wol dragen of niet? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.
20 gedachten over “Diervriendelijke wol: bestaat dat?”
Ik voer deze discussie momenteel thuis met mijn zoon. Hij is volledig overtuigd dat wol echt niet vegan is. In de kern heeft hij gelijk, als je in ogenschouw neemt dat de wol leverende schapen feitelijk doorgefokt zijn hiervoor. Maar persoonlijk kijk ik niet alleen naar dierenwelzijn, maar ook naar het duurzaamheidsaspect. Ik ben kritisch op zaken als mulesing en superwash. En probeer wol te kopen met zo min mogelijk transportbewegingen gedurende het productieproces en ook eerlijke arbeidsomstandigheden. Let op GOTS certificering. Ik koop wat ik gebruik. Heb geen grote voorraden. Waterdicht krijg je het nooit. Wol is een bijproduct en veel wol wordt simpelweg vernietigd omdat het voor de boer niks oplevert. Vegan eten heeft dus uiteindelijk meer effect op dierenwelzijn in mijn ogen. En de duurzaamheids – en comfortvoordelen van wol zijn groot. Ik zeg win win. Zoonlief focust puur op dierenwelzijn, dan is wol dus discutabel. Lastige kwestie is dit dus.
Dit interessante stuk besluit met de vraag “kan je (als vegan) gewoon wol dragen of niet?”. Deze vraag is al een paradox in zichzelf. De definitie van veganisme is namelijk: “Veganisme is een levensstijl waarbij – voor zover mogelijk en praktisch haalbaar – wordt afgezien van alle vormen van exploitatie van, en wreedheid naar, dieren voor eten, kleding of andere doeleinden.” (Bron: https://www.veganisme.org). Aangezien bij het produceren van een wollen trui, een of meer schapen worden geëxploiteerd, is het dus niet veganistisch.
Ik heb de indruk er mensen zijn die m.b.t. de definitie van veganisme alleen het stukje ‘wreedheid’ tegen dieren onthouden. Veganisme is echter meer dan dat, veganisme is tegen exploitatie van dieren. Dus, hoe geweldig en fijn leven een schaap ook heeft, het feit dat mensen de wol af scheren en er volgens geld mee verdienen maakt wol per definitie niet veganistisch.
In een andere reactie stelde iemand dat het beter is om wol te dragen dan kunststoffen zoals polyester en consorten, omdat mensen die deze kunststoffen produceren ‘geen moer betaald’ krijgen. Gelukkig is het niet ‘of’ ‘of’ maar ‘en’ ‘en’! Een trui kan veganistisch zijn en geproduceerd onder eerlijke omstandigheden. Daar hebben we onder andere het keurmerk Fairtrade voor. Een prettige site om te bekijken hoe ethisch een kledingmerk is, is “GoodonYou”. Op deze site wordt een kledingmerk onder de loep genomen op het gebied van ‘planeet, mensen en dieren’.
Wilde schapen hoeven niet geschoren te worden, die verliezen in de natuur zelf hun vacht. Schapenrassen in Nederland en in de wereld zijn dusdanig doorgefokt op een superzware vacht en moeten daarom dus geschoren moeten worden. Niks natuurlijks meer aan. In die zin worden is wol niet vegan. P.s. Melkschapen en – geiten komen net als de meeste koeien nooit buiten en raken na de geboorte meteen hun kind kwijt.
Ik heb ooit in Engeland schapenscheren meegemaakt – ja, af en toe maakt de boer wel eens een wondje als een schaap hard spartelt. Te vergelijken met jezelf per ongeluk snijden tijdens het scheren. Ging altijd direct ontsmettingsmiddel op. Het was wel heel gaaf om die hele routine te zien: het op de rug/kont leggen van het schaap zodat hij zo min mogelijk kan spartelen en het zo snel mogelijk scheren (sneller scheren is minder stress).
Dat mulesing alleen in Australië voorkomt wist ik niet (wist wel dat het geen ding was in Nederland / Engeland), dus goed om daar op te letten bij het kopen van wollen items! Vroeger vond ik wol nasty kriebelspul, maar tegenwoordig als fervent wandelaar ben ik er dol op.
Reacties zijn gesloten.