De Olla: Effectieve en zuinige manier om planten water te geven

Dit artikel werd geschreven door Hansje Huson en werd eerder gepubliceerd op de website van Nudge. 

Weer zo’n oeroude slimme oplossing die het verdient om herontdekt te worden: De olla. Een effectieve én zuinige manier om je planten water te geven.

Olla’s (spreek op zijn Spaans uit als ‘ojja’) zijn ongeglazuurde terracotta kruiken met een deksel. Ze werden al eeuwen voor het begin van onze jaartelling gebruikt – in de keuken, maar ook voor een slimme vorm van irrigatie. De olla wordt dan tot de nek ingegraven in de grond tussen de planten en gevuld met water. Omdat de kruik op een lage temperatuur gebakken is, is hij poreus. Als de grond droog is, geeft de olla langzaam water af aan de grond eromheen. Als de grond vochtig is, blijft het water er in. Het voordeel: je planten hebben een voortdurend vochtige omgeving en kunnen dus gelijkmatig doorgroeien.

De helft minder water
Je zaait of plant rondom de olla. De wortels van de planten zullen naar de kruik groeien zodat bijna al het water benut wordt. Omdat het water onder de grond zit, heb je nauwelijks last van verdamping of water dat alle kanten op stroomt. Je hebt minder last van onkruidgroei. Bovendien houdt de bodem een lossere structuur. Als je sproeit of met een gieter water geeft, slaat de grond snel dicht – zeker kiemen en zaailingen komen niet of nauwelijks door zo’n harde ‘koek’ heen.

Deze oude technologie is uitgebreid getest en onderzocht. De resultaten zijn indrukwekkend. Je bespaart 50-70% water en verhoogt de opbrengst van je tuin. En je hoeft – als het systeem goed uitgebalanceerd is – minder vaak water te geven. Een ideale oplossing voor je kas, je bloembak of vierkantemetertuin!

Olla’s maken van bloempotten
Je kunt olla’s kopen, maar als je een flinke moestuin hebt, is het vermoedelijk goedkoper om een cursus pottenbakken te gaan volgen.. Op internet vind je ook allerlei varianten om zelf te maken. Zo kun je aan de slag met gewone terracotta bloempotten. Graaf bijvoorbeeld een grote bloempot in en maak het gat in de bodem dicht met een oude kurk. Zorg wel dat je de pot goed afdekt met een deksel. Niet alleen omdat het water anders snel verdampt, je wilt ook geen broeinesten voor muggen en ander ongedierte.
Voor een iets geavanceerdere versie kit je twee bloempotten omgekeerd op elkaar – siliconenkit voor in de keuken is hopelijk niet erg giftig, schrijft de doehetzelver die ze maakte.

Olla’s van plastic melkcontainers
Een gratis oplossing: gebruik plastic containers waar melk of vruchtensap in heeft gezeten. Die maak je ‘poreus’ door er hele kleine gaatjes in te maken. De makkelijkste manier is om ze met water gevuld in de vriezer te stoppen. Dan sla je met een priem of kleine spijker rondom gaatjes in het plastic, of je gebruikt een heel klein boortje. Het is dan even experimenteren met het aantal gaatjes en de diameter om een verhouding te vinden waarin je pot niet al te snel leeg is. Een paar gaatjes per zijkant is vermoedelijk al genoeg. Als je in rijtjes moestuiniert, kun je de containers tussen de rijen plaatsen en alleen aan twee kanten gaatjes maken.

Nog geavanceerder

Sommige mensen gaan nog een stap verder en knutselen een compleet irrigatiesysteem aan hun olla’s. Of ze maken drijvertjes zodat je direct kunt zien of het nodig is je olla’s bij te vullen (YouTube: Olla’s with a twist). Ook ingenieus: Phillip maakt ze zelf van klei en gebruikt een ballon als mal (YouTube: Making Ollas For The Garden).

Hoeveel en hoelang?
Hoeveel olla’s heb je nodig? De vuistregel is dat een olla rondom water afgeeft aan een gebied zo groot als de diameter van de pot.

Hoelang gaat een olla mee? Terracotta potten zijn gevoelig voor vorst, dus het is het veiligst om ze in de winter uit te graven. Ook moet je oppassen in de buurt van bomen en struiken: grote wortels kunnen er dwars doorheen groeien. De plastic containers zullen mogelijk verweren in zonlicht. Handig om in de gaten te houden, anders loop je het risico dat je grond vol met plastic komt.