De kloof tussen overheid en burger lijkt alleen maar te groeien en daarmee zwelt ook de roep om een burgerberaad aan. In het verleden zijn hier al successen mee geboekt in bijvoorbeeld Ierland waar 99 willekeurig gekozen burgers met elkaar in beraad gingen over het gevoelige vraagstuk rondom de abortuswetgeving in het land. Politici wilden er hun handen niet aan vuil maken, bang dat hun kop zou rollen, maar de burgers kwamen binnen 5 maanden tot een besluit: abortus moest gelegaliseerd worden.

Het is misschien wel het meest sprekende voorbeeld van het succes van een burgerberaad, maar het is zeker niet het enige. In meerdere landen heeft inmiddels al een burgerberaad plaatsgevonden, ook over klimaatkwesties. En na de verpletterende verkiezingsuitslag in maart, die vooral over die kloof tussen burger en politiek leek te gaan, schreef Eva Rovers (schrijver van het boek Nu is het aan ons. Oproep tot echte democratie) dan ook dat 2023 hét jaar van het burgerberaad wordt.

Maar hoe werkt zo’n burgerberaad? Dat kunnen we je uit eigen hand vertellen, want de afgelopen maanden heb ik meegedaan aan het Burgerberaad Zuid-Holland. Onder leiding van Stichting G1000.nu dachten willekeurig gekozen burgers na over de toekomst van het platteland in onze provincie. En ik was één van die burgers, die via een loting gevraagd werden om mee te doen.

Burgerberaad: de toekomst van het platteland

Toevallig had ik net het boek van Eva Rovers gelezen, dus melde ik me aan om mee te doen aan het burgerberaad. Omdat meer mensen zich hadden aangemeld dan dat er plekken beschikbaar waren, was het nog even spannend. Maar: ik mocht meedoen!

De eerste bijeenkomst was op woensdag 18 januari, de zogeheten Burgertop, in Bodegraven. Tijdens deze avond gingen we aan de slag met het selecteren van thema’s die wij, als deelnemers, belangrijk vonden. Denk bijvoorbeeld aan biologische producten, biodiversiteit, consuminderen, lokaal kopen en een eerlijk verdienmodel voor boeren. Vervolgens werden er tafels gevormd rondom één of twee van deze thema’s. Zelf sloot ik me aan bij de tafel ‘lokaal kopen en consuminderen’. Onder leiding van een gespreksleider, of zoals de G1000 het noemt ‘een tafelaar’, werd het gesprek tussen de deelnemers gestart. En dat was nog best even wennen.

Geen discussie, maar zoeken naar overeenkomsten

We mochten namelijk niet met elkaar in discussie gaan om elkaar te overtuigen van onze standpunten, maar moesten juist zoeken naar overeenkomsten. En als tafelaar was het aan mij de taak te zorgen dat iedereen uit de groep aan het woord kwam. Een leuke uitdaging, zeker omdat er mensen met een zeer diverse achtergrond aan de tafel zaten: tuinders, een bloemkweker, een melkveehouder, maar ook mensen uit de stad (zoals ik) die vrij weinig op het platteland komen.

Des te mooier dat het ons aardig goed lukte om een aantal speerpunten op papier te zetten om lokale producten te promoten en te zorgen dat er minder voedsel wordt verspild. Tot slot mochten we ook bepalen over welke onderwerpen we graag in gesprek zouden willen met experts. Wat me bij de volgende sessie brengt: de inspiratiecarrousel.

Luisteren naar tal van experts

Tijdens de inspiratiecarrousel op woensdag 1 februari konden we luisteren naar de ervaringen van verschillende ‘inspiratoren’. Bijvoorbeeld biologische boeren, wetenschappers met expertise op het gebied van biodiversiteit en actieve buurtbewoners die zich inzetten voor een leefbaar dorp.

Tijdens deze avond konden we zelf beslissen met welke inspirator we in gesprek wilden gaan. Dit waren echt leerzame gesprekken, vooral omdat het ervoor zorgde dat je meer inzicht kreeg in de problemen waar anderen tegenaan lopen. En welke oplossingen zij hiervoor hebben bedacht en hoe zij dit hebben aangepakt.

Hoe zet je je voorstel op papier

Twee weken later, op woensdag 15 februari, gingen we aan de slag met het uitwerken van onze voorstellen tijdens het Werkatelier. Dat was nog best lastig, want hoe zorg je er nou voor dat je ideeën op zo’n manier opgeschreven worden dat de politiek er ook écht mee aan de slag kan gaan?

Daarvoor moet het natuurlijk concreet zijn, maar het moet ook gaan over onderwerpen waar de provincie daadwerkelijk invloed op heeft. Gelukkig konden we hier hulp bij krijgen van een aantal ‘schrijvers’, ambtenaren van de provincie Zuid-Holland. Deze schrijvers gaven ons nadrukkelijk geen sturend advies, ze vertelden ons alleen hoe we ons eigen voorstel beter op papier konden zetten. Een fijn steuntje in de rug!

Huiswerk

Eenmaal thuis gingen we verder met het voorbereiden van onze presentaties, het schrijven van de voorstellen en het verzamelen van extra informatie. Want je wilt natuurlijk de andere deelnemers wel kunnen overtuigen van jouw voorstellen en zoveel mogelijk stemmen behalen.

En toen was het zover: zaterdag 11 maart was het Burgerberaad! Een lange en spannende dag. Welke voorstellen zouden het redden? En welke niet? Na een lange reeks presentaties van alle werkgroepen was het tijd om te stemmen. Uiteindelijk werden helaas niet al onze vijf voorstellen aangenomen, maar met drie ingestemde voorstellen ben ik toch best tevreden. Hopelijk komt er ook echt een eenduidig afvalbeleid en worden de regels vereenvoudigd, zodat het makkelijk wordt om lokale producten te kopen en te verkopen. Ben je benieuwd naar het vastgestelde burgerakkoord? Dan vind je hier meer informatie.

En nu? Nu is het afwachten. De Provinciale Statenverkiezingen van woensdag 15 maart hebben ervoor gezorgd dat de samenstelling van de Staten van Zuid-Holland behoorlijk is veranderd. Er zit nu een ander team dan de opdrachtgevers van het burgerberaad. Toch heb ik er alle vertrouwen in dat ook deze Statenleden interesse hebben om aan de slag te gaan met alle voorstellen die wij hebben vastgesteld.

Heb jij weleens meegedaan een burgerberaad? Zo ja, wat waren je ervaringen? En zo nee, zou je eens mee willen doen? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.