De klimaatcrisis is het grootste probleem van deze tijd en het Rodale Institute uit de Verenigde Staten heeft een verrassende oplossing: biologische landbouw.
Het instituut doet vergelijkend onderzoek tussen de reguliere landbouw (i.e. met gebruik van fossiele kunstmest, pesticiden en monocultuur) en de biologische landbouw en wat blijkt? Biologische landbouw, mits uitgevoerd volgens een aantal principes, kan een groot gedeelte van onze CO2 uitstoot opnemen in de gewassen en opslaan in de bodem. In dat geval heb je dus geen ingewikkelde Carbon Capture and Storage technologie (of in gewoon Nederlands: CO2 opslag) meer nodig, maar laat je gewoon de natuur het harde werk doen.
Lees ook: Onderzoek: biologische landbouw kan de wereld voeden
Regeneratieve biologische landbouw
Het Rodale Institute pleit voor een, wat zij noemen, regeneratieve biologische landbouw (RBL). Het idee is dat RBL het milieu verbetert in plaats van het uit te putten. Het ziet de landbouw niet als een afgezonderd iets maar als onderdeel van een geheel: van milieu, maatschappij en economie. RBL maakt gebruik van de natuurlijke neigingen van ecosystemen om te herstellen nadat ze zijn verstoord. Oftewel, natuurlijke ecosystemen zijn veerkrachtig na bijvoorbeeld een zware storm of een droogte. Van die veerkracht wordt gebruik gemaakt binnen de regeneratieve biologische landbouw. RBL wordt gekenmerkt door gesloten cycli van nutriënten (dat betekent dat er geen of weinig grondstoffen worden verspild), meer biodiversiteit, meer planten en gewassen die meerjarig zijn en minder afhankelijkheid van externe input (kunstmest is een voorbeeld van externe input).
Kenmerkende praktijken voor regeneratieve biologische landbouw zijn: het zo weinig mogelijk onbegroeid laten van de bodem; minder of helemaal niet omploegen van de grond; gewassen zaaien die zoveel mogelijk grond bedekken; roteren van gewassen en het gebruik maken van polycultuur (dus geen monocultuur).
De oplossing zit in de bodem
In 2014 publiceerde het Rodale instituut een white paper over regeneratieve biologische landbouw. Hierin is te lezen dat met regeneratieve biologische landbouw de jaarlijkse CO2 uitstoot – in 2012 was dat ongeveer 52 Gigaton CO2 equivalent* – kan worden opgenomen in de bodem. Om een redelijke kans te hebben de opwarming van de aarde te beperken tot 1.5 °C moet de jaarlijkse CO2 uitstoot naar ongeveer 41 Gigaton CO2 equivalent in 2020.
Het probleem in de reguliere landbouw
De reguliere, industriële landbouw draagt niet bij aan de oplossing voor het klimaatprobleem, maar is juist deel van het probleem. De reguliere landbouw is namelijk een grote producent van broeikasgassen. Ten eerste door het uitputten van de CO2 voorraad in de bodem en het uitstoten van N2O (distikstofoxide), maar ook indirect doordat er bijvoorbeeld bos gekapt wordt om plaats te maken voor landbouw. Verder zorgt de intensivering van de (pluim)veehouderijen en rijstplantages voor extra uitstoot van het broeikasgas CH4 (methaan).
Sinds het begin van de landbouw hebben de meeste bodems 30 tot 70% van hun organische koolstof verloren. De directe broeikasgas emissies van de landbouw zijn sinds 2000 gestegen met 1% per jaar en bedroegen in 2010 4.6 Gt CO2, dat is 10% van het totaal. Maar directe emissies laten niet het hele plaatje zien. Het gehele voedselproductiesysteem (inclusief veevoer, bemesting, productie, transport en koeling van pesticiden en afvalbehandeling) is verantwoordelijk voor zo’n 30% van de totale jaarlijkse broeikasgas emissies. De landbouw heeft op die manier dus een aanzienlijke negatieve impact op het klimaatprobleem.
Naar de oplossing
Hoe kan landbouw dan onderdeel van de oplossing worden? De onderzoeken die het Rodale Institute heeft gedaan laten zien dat RBL een veelbelovende en nu uit te voeren oplossing is voor het klimaatprobleem. Recente data uit onderzoeken naar hun landbouw systemen en tests op landbouwgronden laten zien dat RBL meer dan 100% van de huidige jaarlijkse CO2 emissies kan opnemen. Door RBL toe te passen, wat in essentie goedkope en makkelijk te implementeren maatregelen en principes zijn, kan de landbouw veranderen van een broeikasgas producent naar een broeikasgas opslag. En dat is volgens het Rodale Institute voor iedereen beter; landbouw die CO2 kan opnemen is ook landbouw die problemen als de watercrisis, extreme armoede en voedselveiligheid aanpakt. Tegelijkertijd wordt het milieu voor de huidige en toekomstige generaties beschermd.
[adrotate banner=”42″]
De kwestie van voedselveiligheid
Voorstanders van biologische landbouw krijgen vaak de kritiek dat de biologische landbouw de wereld niet kan voeden en dat biologische landbouw minder opbrengst genereert dan de industriële landbouw. Uit de onderzoeken van het Rodale Institute blijkt dat deze notie klopt voor biologische landbouw die behalve het biologische aspect volgens industriële landbouwprincipes werkt. Echter, biologische landbouw die de principes van RBL volgt, heeft vaak een hogere opbrengst dat de reguliere landbouw én is meer veerkrachtig in geval van extreme droogte of regenval. Bovendien, zo staat in het rapport, is voedselveiligheid geen kwestie van productie, maar een economische en politieke kwestie, want er wordt al meer dan genoeg eten geproduceerd voor alle mensen op aarde, alleen wordt dit niet goed verdeeld.
Bronnen:
White Paper Regenerative Organic Agriculture
* CO2 equivalent is een manier om de uitstoot van alle broeikasgassen samen weer te geven. Zoals misschien bekend, zijn er behalve CO2 nog een aantal andere broeikasgassen zoals methaan (CH4) en distikstofoxide (N2O). De uitstoot van alle broeikasgassen samen wordt gevat in het CO2 equivalent.
