Frank legt voedselbossen aan en begeleidt mensen naar werk

Frank de Gram kwam anderhalf jaar geleden op het idee om voedselbossen aan te leggen in Nederland samen met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hij noemde het Arbres, wat bomen betekent in het Frans. Met Arbres wil hij de biodiversiteit en voedselzekerheid waarborgen voor de toekomst en mensen naar werk begeleiden.

Hoe kwam je op dat idee?

“Na mijn studie kunsthistorie kwam ik in 2014 terecht bij Pluryn, een organisatie voor arbeidsmatige dagbesteding. Ik begeleidde mensen met verschillende soorten arbeidsbeperking naar werk. Ik kreeg het idee om dagbesteding te koppelen aan de duurzaamheidstransitie. Dit vraagt allerlei soorten vakmanschap. Door het opleiden van mensen, zou het mes aan meerdere kanten snijden. In een grote organisatie als Pluryn moest zo’n idee over meerdere lagen besproken worden. Dat duurde me gewoon te lang.

Ik voelde namelijk een sterke urgentie om bij te dragen aan het ecologisch herstel van de aarde. Met de komst van mijn kinderen werd dat gevoel nog sterker. Ik ben opgegroeid in de natuur, en de teloorgang van leefgebieden van dieren gaat me na aan het hart. Nu zijn er nog koraalriffen, maar als het zo doorgaat zijn ze misschien wel verdwenen als mijn kinderen volwassen zijn. Voor mij was het duidelijk: Ik wilde zelf actief iets doen aan een betere toekomst.

Allereerst werd ik politiek actief voor de Partij van de Dieren in Nijmegen. Eind 2018 werd ik gegrepen door voedselbossen. Ik had daar over gelezen. Voedselbossen gaan over herstel van de bodem, ecologie en biodiversiteit. Het biedt perspectief op een andere vorm van landbouw, meer in evenwicht met de natuur. Het aanleggen en onderhoud van een voedselbos is nogal arbeidsintensief, zeker in het begin. Hoe mooi zou het zijn als ik op deze manier cliënten van Pluryn kon betrekken bij de aanleg van voedselbossen en hen kon opleiden tot voedselboswachter?”

Wanneer besloot je dat het roer om moest?

“Ik was vanaf het begin heel open naar mijn omgeving over mijn plannen, naar mijn werkgever, maar ook naar anderen. Eén moment staat me nog helder voor ogen. Dat was misschien wel hét moment dat ik besloot er werkelijk voor te gaan. Ik zat met een vriend, die best kritisch is, in de trein en vertelde wat ik wilde gaan doen. Hij reageerde heel enthousiast, ook op de financiële haalbaarheid. En toen besefte ik me als het ware “Oh, er zit dus écht wel wat in”. Ik besloot er vol voor te gaan en mijn focus helemaal op voedselbossen te gaan leggen.”

Hoe combineerde je dat met je werk?

“Binnen Pluryn was ik een tijdje bedrijfsleider van een project waarin cliënten werkervaring konden opdoen. Dat paste goed bij mijn ondernemende karakter. Toen dat project weer stopte, vertelde ik mijn werkgever, dat ik nog wel wilde werken bij Pluryn, maar dat ik óók voor mezelf wilde beginnen. Hoe het precies zou worden wist ik nog niet helemaal, dat vormde zich gaandeweg. Maar de basisgedachte stond wel: met Arbres wilde ik zorgen voor meer voedselbossen en daarbij mensen opleiden met afstand tot de arbeidsmarkt, het liefst met cliënten van Pluryn. Daar stond mijn werkgever positief tegenover. Op dit moment werk ik nog in deeltijd voor Pluryn en daarnaast als zelfstandige.”

Waar sta je nu?

“Inmiddels werk ik samen met Joke Feenstra. We ontmoetten elkaar bij de jaaropleiding Voedselbossen. Joke en ik vullen elkaar heel goed aan en hebben dezelfde missie. Het is een hele mooie match. Dus nu is het een initiatief van ons tweeën.

Sinds kort hebben we een eigen plek, vlak bij Nijmegen. De Waalgaard, is een oude perenboomgaard  die we aan het omvormen zijn tot een permacultuur-boomgaard. Met behulp van een investeerder hebben we de grond kunnen kopen en een coöperatie opgericht. Leden van de coöperatie kunnen met certificaten mede-eigenaar of lid worden. Als lid deel je in de noten- en fruitoogst. Natuurlijk kun je ook als vrijwilliger meewerken in de boomgaard. Dat gebeurt nu ook al, net zoals (nu) vijf mensen via Pluryn. Op dit moment, in de Corona tijd, ligt dat laatste helaas stil. Hoewel we natuurlijk prima werkzaamheden op minimaal 1,5 meter zouden kunnen doen. We hopen straks weer full speed aan het werk te kunnen. Daarnaast beheren we ook nog een voedselbos op Landgoed Grootstal bij Nijmegen.”

Wist je vanaf het begin al dat je je baan er van wilde maken?

“Ja, ik heb een ambitie voor veel meer voedselbossen. Het precieze aantal pin ik me van tevoren niet op vast, maar ik denk aan tientallen. Geld verdienen is voor mij geen doel op zich, uiteindelijk is het wel de bedoeling dat ik er later in mijn levensonderhoud van kan voorzien. Ik ben er van overtuigd dat dat straks kan.”

Wat zou je anderen adviseren die een eigen initiatief willen starten?

“Misschien is één van mijn belangrijkste lessen wel om je eigen idee te durven delen. Aan de start lijkt het wellicht een grote puzzel, die nogal overweldigend kan zijn: Hoe ga je het allemaal voor elkaar krijgen? Het helpt om met mensen te sparren. Vaak is er meer mogelijk dan je denkt. Overal liggen mogelijkheden van mensen die willen meedenken of -helpen.

Natuurlijk komen er dan ook negatieve reacties. Mensen die het te klein vinden, of denken dat het financieel niet kan bijvoorbeeld. Een van de dingen die ik heb geleerd is te kijken vanuit meerdere perspectieven. Een reactie zegt vaak meer over de positie van de ander, dan over jou of het idee. Leg het niet naast je neer als onzin, maar laat je ook niet ontmoedigen. Vertrouw op jezelf.”

Van je droom je werk maken, het kan! In deze tijd waarin veel mensen op een kruispunt in hun leven staan, is er -al dan niet noodgedwongen- ook ruimte voor reflectie. Misschien vraag je je af wat je zelf graag wilt. Of wellicht heb je een sluimerend idee, iets waar je al een tijdje mee rond loopt en is dit wel hét moment om dat idee serieus te nemen. Ineke van Zanten en Rinske van Noortwijk van GreenWish spraken een aantal mensen die al eerder in het diepe zijn gesprongen om hun idealen te realiseren en vertellen hierover op hetkanWEL.