Wonderlijk werken aan Een Kleine Verandering

Wonderlijk werken is de nieuwe hetkanWel-rubriek over mensen die op bijzondere plekken werken. Van groene winkels tot deelplatformen, van duurzame ontwerpers tot radicale vernieuwers. Daarnaast belichten we mensen die onderweg zijn: op weg naar hun droombaan, of op weg naar een nieuw project. Soms zijn het frisse werkplekken die net de deuren open hebben, soms zijn het werkplekken die je in elke stad of dorp kunt vinden. Één ding hebben al deze mensen gemeen: ze hebben allemaal een liefde voor groener en duurzamer werken. Vandaag belichten we documentairemaker Koen Derksen van Een Kleine Verandering.
Eind 2015 verscheen een bijzondere documentaire: Een Kleine Verandering. Hier ging documentaire maker Koen Derksen op zoek naar alternatieve woonvormen. Zo bezocht hij ook een paar ‘ oude bekenden’ van deze rubriek: Alowieke in haar woonwagen en Marjolein in het klein. De film was te zien bij NPO Doc en leverde een golf van enthousiaste reacties op. Steeds meer mensen zijn geïnteresseerd in deze kleine en duurzame woonvormen. We vroegen Koen Derksen naar zijn missie, zijn ontdekkingen en tips voor kleiner wonen.
Wat is jouw achtergrond?
Ik studeerde Audiovisuele Media aan de Hoge school voor de Kunsten in Utrecht, waar ik vorig jaar afstudeerde als documentaire regisseur.
Je werkt mee aan een bijzonder project, wil je daar iets meer over vertellen?
Ik wilde graag onderzoek doen naar mensen die klein wonen. Natuurlijk wonen er al langer mensen klein, maar meestal was dit uit noodzaak. Nu is het voor veel mensen een bewuste keuze. Ik was nieuwsgierig naar die mensen en hun motieven. De eerste persoon die ik in Nederland vond was Marjolein Jonker. Voor de documentaire heb ik haar gevolgd. Naarmate de film verder af kwam, merkte ik dat er steeds meer mensen bezig waren met het realiseren van Tiny Houses in Nederland. Er ontstond steeds meer vraag naar informatie. Samen met Lena en Laurens van der Wal en Marjolein Jonker hebben we besloten een platform op te zetten. Zo kunnen we verschillende mensen die met individuele projectjes bezig waren verbinden en een netwerk van informatie en mogelijkheden creëren.
Hoe kwam je op het idee om een documentaire te maken over tiny houses?
Toen ik ging afstuderen moest ik een documentaire maken. Kort daarvoor kwam ik voor het eerst in contact met de Amerikaanse Tiny House Movement. Ik volgde al een tijdje een blog over architectuur waar vaak mooie designs op werden gepost, en zo nu en dan een Tiny House. Ik merkte dat ik die posts interessant vond en begon er meer over te zoeken. Op die manier leerde ik de beweging in Amerika kennen. Toen het tijd werd om een onderwerp te kiezen voor mijn afstudeerfilm besloot ik om uit te zoeken hoe het zit met Tiny Houses in Nederland.

Wat is de missie van ‘Een kleine verandering?’
Een Kleine Verandering is gemaakt voor de mensen die nooit echt stil hebben gestaan bij hoe ze wonen. Het moet een trigger zijn om na te denken over verwachtingen en eigen verlangens op het gebied van wonen. De meeste mensen groeien bijvoorbeeld op in hun ouderlijk huis en gaan vervolgens studeren op een klein kamertje waar ze alles delen met anderen. Daarna gaan ze geld verdienen en in een appartement of rijtjeshuis wonen. Ze krijgen een relatie en kinderen, misschien een huisdier. Ondertussen verzamelen ze een hoop spullen. Vervolgens is er steeds meer ruimte nodig om comfortabel te blijven leven. Ik denk dat dit een heel herkenbaar beeld is voor veel mensen. Hier is natuurlijk niets mis mee. Maar ik wil laten zien dat als je je gedachten over wat je nodig hebt in het leven bijstelt, je met een stuk minder kunt leven. Op die manier bespaar je een hoop tijd en geld en krijg je bovendien meer vrijheid.
Wat voor voorbeelden laat je daarvan zien in je documentaire?
In de documentaire laat ik een spectrum zien aan mogelijkheden om kleiner te wonen. Zo is er bijvoorbeeld Alowieke die momenteel een hele kleine zigeunerwagen aan het bouwen is, waar ze in kan wonen en rondtrekken. Zij heeft een aantal opvattingen die wellicht als “extreem” kunnen worden gezien. Maar de kerngedachte van deze opvattingen spreken denk ik een hoop mensen aan. Aan de andere kant van het spectrum heb je het bouwbedrijf Heijmans, dat momenteel bezig is met het ontwikkelen van de “Heijmans One”, een klein vrijstaand huis opgebouwd uit twee losse modules die makkelijk te plaatsen en verplaatsen zijn. Hoewel deze huizen relatief duur zijn, geven ze wel een interessante draai aan hetzelfde gedachtegoed. Op deze manier kan iedereen voor zichzelf bepalen hoe ver je wilt gaan met het verkleinen van je woning.
Er is een steeds grotere behoefte aan kleiner en duurzamer leven, waar komt die behoefte vandaan volgens jou?
We hebben met zijn allen in de westerse wereld heel lang in welvaart geleefd. Met de komst van de economische crisis werden we gedwongen om te kijken naar wat we hebben, wat we echt nodig hebben en wat we willen in het leven. Word je echt gelukkig van dat grote huis waar je vaak meer dan een derde van je werktijd in stopt? Uit onderzoek is namelijk gebleken dat mensen gemiddeld zo’n groot percentage van hun inkomen aan hun huis besteden. Met een simpel rekensommetje kun je uitreken dat je behoorlijk veel geld uitgeeft aan een plek waar je vaak het grootste gedeelte van de tijd niet bent. De crisis die nu toch wel redelijk op zijn retour is duurde “gelukkig” wat langer, waardoor mensen meer tijd hadden om tot deze inzichten te komen. Daarnaast denk ik dat steeds meer mensen zich realiseren dat de manier waarop we momenteel veelal leven niet goed is voor de wereld. Ze willen hun steentje bijdragen aan een verandering.


Denk je dat het klein wonen een hype is of dat het echt door zal zetten? En waarom wel of niet?
Ik denk dat het deels een hype is. Minimalisme is in en de strak vormgegeven Tiny Houses zoals ze uit de VS bekend zijn hebben een hoog aaibaarheidsgehalte. Daarnaast denk ik niet dat we met zijn allen massaal in een Tiny House kunnen gaan wonen en dat deze levensstijl lang niet bij iedereen past. Het zorgt er echter wel voor dat er een hoop aandacht voor is en dat het gedachtegoed een hoop mensen bereikt, en ik denk dat dat heel belangrijk is. Naast dat het wonen in een Tiny House en het adopteren van de levensstijl een hoop persoonlijke voordelen heeft, zijn er ook een hoop voordelen voor het milieu en de maatschappij. Tiny Houses zijn over het algemeen een stuk milieuvriendelijker dan de enorme huizen die voorheen vaak als ideaal werden gezien.
Hoe ervaar je het om te werken aan projecten die je zelf hebt geïnitieerd?
Het is heerlijk om te kunnen werken aan een onderwerp waar je persoonlijke interesse op aansluit. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om je menig op een subtiele wijze te delen met een groter publiek. Dat brengt natuurlijk ook de nodige druk met zich mee: als mensen het hebben over je film of het onderwerp van je film, kan dat voor mij heel persoonlijk zijn. Maar gelukkig zijn de reacties overwegend positief en zijn de mensen bijna altijd bereid om in gesprek te gaan over het onderwerp.
Wat voor documentaires zou je nog willen maken de toekomst?
Momenteel plan ik een serie met concrete voorbeelden van de Tiny House movement in Nederland. “Een Kleine Verandering” is eigenlijk een algemene introductie voor mensen die nog nooit van de beweging gehoord hebben. Nu wil ik me meer gaan richten op de praktische toepassingen van deze levensstijl.
Tijdens het maken van Een Kleine Verandering heb je een hoop informatie over klein wonen verzameld. Wat voor tips zou je mensen geven die kleiner willen wonen?
Verenig u! Met Tiny House Nederland proberen we zoveel mogelijk mensen bij elkaar te brengen en kennisdeling te stimuleren. Natuurlijk hebben we zelf een hoop kennis in huis die we zoveel mogelijk naar buiten proberen te brengen, maar we organiseren ook dagen waarop we mensen uitnodigen om gewoon met elkaar in gesprek te gaan. Er zijn nog niet heel veel voorbeelden van mensen die in een tiny house wonen in Nederland, daarom is het moeilijk om op eigen houtje er aan te beginnen. Samen staan we sterk en kunnen we elkaar op weg helpen en steunen in het proces.
Meer weten over Een kleine Toekomst? Klik dan hier voor de site van Tiny House Nederland, of hier voor de Facebookpagina. De documentaire zal binnenkort op Youtube te zien zijn.
Ben of ken jij iemand die ook bijzonder (en groen) werkt? Dan kan je ons een mailtje sturen op redactie@hetkanwel.nl. Als je in het onderwerp ‘wonderlijk werken’ zet komt het bij de juiste persoon terecht. We zijn benieuwd!
Alle prachtige afbeeldingen zijn van Koen Derksen